قلعه سرخ در دهلی نه تنها یک شگفتی معماری قلعه هند است، بلکه شاهد برخی از مهم ترین رویدادهای تاریخ هند است. قلعه سرخ دهلی با عناوین مختلف دیگری مانند لال قلعه نیز شناخته می شود.
قلعه سرخ توسط امپراتور مغول ساخته شد تا به عنوان قلعه کاخ برای پایتختش عمل کند. زمانی که تصمیم گرفت پایتخت خود را از آگرا به دهلی منتقل کند، دستور ساخت قلعه را در کنار رودخانه یامونا داد. 
ساخت و ساز که در سال 1638 آغاز شد، بیش از 8 سال طول کشید تا تکمیل شود. این بنا در ابتدا Qila-i-Mobarak نام داشت که به معنای "قلعه مبارک" می باشد.
این قلعه در طول تاریخ بیش از سه قرن خود شاهد ساکنان بسیاری از جمله اورنگ زیب، جهاندارشاه، محمدشاه و بهادر شاه دوم بوده است.
قلعه سرخ در سال 1739 هنگامی که حاکم ایرانی نادر شاه به شهر حمله کرد و بسیاری از آثار با ارزش از جمله تخت طاووس قلعه را غارت کرد، ویران شد. بعدها، در جریان شورش 1857 علیه بریتانیا، سازه های مرمری قلعه نیز تخریب شد.

عکس قلعه سرخ دهلی

تاریخچه قلعه سرخ دهلی

قلعه سرخ دهلی یا لال قلعه توسط پنجمین امپراتور مغول شاه جهان در سال 1648 ساخته شد، زمانی که تصمیم گرفت پایتخت خود را از قلعه آگرا به دهلی منتقل کند.
قلعه سرخ دهلی در واقع از قلعه سرخ در آگرا الهام گرفته شده است که توسط پدربزرگش اکبر بزرگ ساخته شده است. مجموعه قلعه سرخ دهلی دارای مساحت 49.1815 هکتار است.
تکمیل این سازه ی عظیم با دیوار، نزدیک به یک دهه طول کشید. استاد حمید و استاد احمد دربار شاه جهان، ساخت و ساز را در سال 1638 آغاز کردند و در سال 1648 به پایان رساندند.
پس از سلطنت اورنگ زیب، سلسله مغول از هر نظر ضعیف ‌تر شد و تلفات قلعه شروع شد. هنگامی که فرخسیار، نهمین امپراتور مغول، پس از قتل جهاندارشاه، سلطنت را از دست داد، قلعه به معنای واقعی کلمه شروع به از دست دادن درخشش خود کرد. 
در زمان سلطنت او، سقف نقره ای قلعه با مس جایگزین شد تا پول جمع آوری شود. در سال 1739 نادرشاه، امپراتور ایران، مغول ها را شکست داد و برخی از اشیای قیمتی متعلق به قلعه را با خود برد.
از جمله اشیایی که غارت کرد شامل تخت طاووس، که به عنوان تاج و تخت سلطنتی مغول ها عمل می کرد. مغول‌ های تضعیف شده چاره‌ ای جز امضای معاهده با ماراتاها نداشتند که قول حفاظت از آنها و قلعه را داده بودند. 
در سال 1760، زمانی که احمد شاه درانی از سلسله درانی تهدید به تصرف دهلی کرد، ماراتاها سقف نقره ای دیوان خاص را برای تقویت ارتش خود حفر کردند. 
با این حال احمد شاه درانی در نبرد سوم پانیپات مراته ها را شکست داد و قلعه را تصرف کرد. ماراتاها دوباره قلعه را در سال 1771 فتح کردند و شاه علم دوم را به عنوان شانزدهمین امپراتور مغول متوقف کردند. 
در سال 1788، ماراتاها قلعه را اشغال کردند و 20 سال بعد بر دهلی حکومت کردند تا اینکه انگلیسی ها آنها را در جریان جنگ دوم انگلیس و ماراتا در سال 1803 شکست دادند.
این قلعه توسط انگلیسی ها اشغال شده بود، که حتی یک اقامتگاه برای خود در داخل قلعه ساختند. در جریان شورش هند در سال 1857، بهادر شاه دوم توسط انگلیسی ها دستگیر و سپس به رانگون تبعید شد. 
با بهادر شاه دوم، امپراتوری مغول به پایان رسید و این دریچه فرصتی را برای انگلیسی ها برای غارت اشیاء با ارزش از قلعه باز کرد. 
بسیاری از اموال گرانبها مانند الماس کوه نور، تاج بهادر شاه و جام شراب شاه جهان به دولت بریتانیا فرستاده شد. پس از استقلال، ارتش هند بخش عمده ای از قلعه را قبل از تحویل آن به سازمان باستان شناسی هند برای اهداف مرمت اشغال کرد.

معماری قلعه سرخ یا لال قلعه

این قلعه 255 هکتار وسعت دارد، ترکیبی از سبک های معماری مانند اسلامی، هندی، تیموری و ایرانی را به نمایش می گذارد. دیوارهای محصور عظیم به طول 2.5 کیلومتر از ماسه سنگ سرخ ساخته شده است.
بخش‌ هایی از قلعه نیز از سنگ سرخ ساخته شده است، در حالی که ساختار باقی ‌مانده از سنگ مرمر ساخته شده است. این سازه که به شکل یک هشت ضلعی نامنظم است، عناصر طراحی باغ را در خود جای داده و همچنین دارای برجک، سنگر، آلاچیق، دو دروازه و چندین بخش دیگر است.
امروزه قلعه سرخ یکی از برترین مکان های گردشگری دهلی است. هر ساله نخست وزیر این کشور در روز استقلال پرچم ملی را در این بنای تاریخی به اهتزاز در می آورد. 
نخست وزیر نیز از باروهای آن سخنرانی می کند. در سال 2007، این بنای نمادین به دلیل شکوه معماری و اهمیت تاریخی در فهرست میراث جهانی یونسکو در دهلی قرار گرفت، این ملک اکنون تحت کنترل سازمان باستان شناسی هند است.
یکی از جذابیت های کلیدی این قلعه، نمایش نور و صدا است که در شب ها برگزار می شود. نمایش نور و صدا قلعه سرخ که به عنوان یکی از بهترین نمایش های نور و صدا در هند معرفی می شود.

چیزهایی که در قلعه سرخ می بینید

قلعه سرخ در کنار قلعه تاریخی سلیمگر واقع شده است. این دو قلعه با هم مجموعه قلعه سرخ را تشکیل می دهند که چندین جاذبه در آن  وجود دارد، از جمله:

• دروازه لاهوری، ورودی اصلی قلعه است.
• دروازه دهلی، ورودی عمومی در انتهای جنوبی است.
• Chatta Chowk، گذرگاهی طولانی با بازار است.
• ممتاز محل، کاخی که موزه باستان ‌شناسی قلعه سرخ را در خود جای داده است.
• رنگ محل، کاخی که در آن زنان و معشوقه های امپراتور در آن اسکان داده شده بودند.
• خاص محل، آپارتمان امپراطوراست.
• دیوان عام، تالار عمومی است.
• دیوان خاص، سالن خصوصی تماشاگران است.
• هیرا محل، کوشک مرمری ساخته شده توسط بهادر شاه دوم است.
• محله شاهزاده ها، محله امپراتوری که توسط اعضای خانواده سلطنتی مغول استفاده می شود.
• چای خانه، یکی از محله های شاهزاده که در حال حاضر یک رستوران فعال است.
• نوبت خانا، خانه طبل که اکنون موزه یادبود جنگ هند را در خود جای داده است.
• نهر بهشت، کانالی که از میان آلاچیق ها می گذرد.
• حمام شاهی است.
• بائولی، چاه پله ای با طراحی منحصر به فرد است.
• مسجد موتی که مسجد خصوصی اورنگ زیب بوده است.
• حیات بخش باغ، باغی در داخل قلعه است.

جاذبه های نزدیک قلعه سرخ

• شری دیگامبر جین لال ماندیر (300 متر)
• گوری شانکار ماندیر (300 متر)
• گوردوارا سیس گنج صاحب (750 متر)
• مسجد جامع (900 متر)
• بازار چاندی چوک (1.5 کیلومتر)
• راج گات (2 کیلومتر)
• بازار ادویه خاری بائولی (3 کیلومتر)
• مسجد فاتح پوری (3 کیلومتر)
• کلیسای استفان (3 کیلومتر)
• دروازه هند (7 کیلومتر)
• مقبره همایون (9 کیلومتر)

درباره هند بیشتر بخوانید:
بناهای تاریخی دهلی، جذب کننده گردشگران از سراسر دنیا
مناطق بکر و زیبای گوا را بشناسید
معبد کایلاسا هند، عجیب و شگفت انگیز