تصور کنید پس از یک پرواز ۴ ساعته، در فرودگاه شرمتیوو (SVO) مسکو فرود آمدهاید. خسته هستید و میخواهید هرچه سریعتر به هتل خود در مرکز شهر برسید. اپلیکیشن تاکسی اینترنتی «یاندکس» (Yandex) را باز میکنید، اما در همان لحظه اول، اپلیکیشن از شما مشخصات «کارت اعتباری» میخواهد. این سناریو، نقطه شروع استرسزای سفر بسیاری از مسافران ایرانی است که به کارتهای ویزا یا مسترکارت دسترسی ندارند.
اما نگران نباشید. سیستم حمل و نقل در روسیه، بهخصوص در شهرهای مسکو و سنت پترزبورگ، یکی از کارآمدترین و پیشرفتهترین سیستمهای حمل و نقل عمومی در جهان است و خوشبختانه، راهحلهای بسیار سادهای برای تردد بدون نیاز به کارت اعتباری بینالمللی وجود دارد. این مقاله یک راهنمای عملیاتی ویژه مسافران ایرانی است تا به شما نشان دهیم چگونه به راحتی و فقط با «پول نقد» (روبل) از تمام امکانات حمل و نقل در روسیه، از متروی باشکوه مسکو گرفته تا تاکسیهای اینترنتی یاندکس استفاده کنید.
حمل و نقل در روسیه
چالش اصلی ایرانیان؛ پرداخت نقدی در روسیه بدون مسترکارت
این بزرگترین تفاوت راهنمای سفر به روسیه ما با تمام مقالات دیگری است که میخوانید. به دلیل تحریمها، کارتهای بانکی ایرانی در روسیه کار نمیکنند و کارتهای ویزا و مسترکارت صادر شده توسط اکثر بانکهای غربی نیز در این کشور مسدود شدهاند. این یعنی شما در سفر به روسیه، یک مسافر «مبتنی بر پول نقد» (Cash-Based) هستید.
خبر خوب این است که کل سیستم حمل و نقل روسیه برای این موضوع راهحل دارد. مشکل اینجاست که راهنماهای عمومی این راهحلها را توضیح نمیدهند. ما دقیقا روی همین نقاط دست میگذاریم و دو شاهکلید اصلی به شما میدهیم:
- چگونه اپلیکیشن یاندکس گو (Yandex Go) را روی حالت «پرداخت نقدی» (Cash) تنظیم کنید.
- چگونه کارت مترو (ترویکا) را فقط با پول نقد از دستگاهها بخرید و شارژ کنید.
با یادگیری این دو تکنیک ساده، هیچ چالشی برای تردد در شهرهای روسیه نخواهید داشت.
کارت ترویکا
مترو مسکو و سنت پترزبورگ و معرفی کارت ترویکا
مترو مسکو و سنت پترزبورگ، ستون فقرات حمل و نقل شهری هستند. متروی مسکو به تنهایی روزانه میلیونها نفر را جابجا میکند و سریعترین، ارزانترین و مطمئنترین راه برای فرار از ترافیک سنگین مسکو است.
مترو مسکو
چرا مترو بهترین گزینه است؟
استفاده از مترو در روسیه، بهخصوص مسکو، فقط یک جابجایی ساده نیست، یک تجربه توریستی است. بسیاری از ایستگاههای مترو مسکو شبیه به «کاخهای زیرزمینی» یا موزه هستند که با سنگهای مرمر، لوسترهای باشکوه و موزاییککاریهای خیرهکننده تزئین شدهاند. ایستگاههایی مانند «Komsomolskaya» یا «Ploshchad Revolutsii» خود به تنهایی یک جاذبه گردشگری محسوب میشوند.
اما فراتر از زیبایی مترو به شدت کارآمد است. قطارها در ساعات اوج شلوغی هر ۱ تا ۲ دقیقه یکبار و در ساعات دیگر هر ۳ تا ۵ دقیقه از راه میرسند. با داشتن نقشه مترو (که در تمام ایستگاهها به زبان انگلیسی هم موجود است)، رسیدن به هر نقطه از شهر آسان است.
مترو مسکو
چگونه کارت ترویکا را با پول نقد بخریم و شارژ کنیم؟
برای استفاده از مترو، شما به کارت هوشمند قابل شارژ مسکو به نام «ترویکا» (Troika) نیاز دارید. این کارت حکم کارت متروی شما در تهران را دارد و برای اتوبوس و تراموا هم قابل استفاده است. چالش اینجاست که چگونه باید کارت را خریداری و با پول نقد شارژ کرد؟ راهحل البته بسیار ساده است؛ چراکه این کار از طریق دستگاههای خودپرداز فروش بلیط در ورودی هر ایستگاه مترو انجام میشود.
مراحل خرید و شارژ نقدی کارت ترویکا
در مترو روسیه میتوانید طی چند گام، کارت متروی ترویکا را بخرید یا اگر از قبل دارید آن را شارژ کنید:
- پیدا کردن دستگاه: در ورودی هر ایستگاه مترو، به دنبال دستگاههای قرمز رنگ فروش بلیط (Автомат по продаже билетов) بگردید.
- انتخاب زبان: روی صفحه نمایش، پرچم بریتانیا را برای عوض شدن زبان به «انگلیسی» تغییر دهید.
- خرید کارت: گزینهای برای خرید کارت جدید ترویکا (Buy a Troika Card) وجود دارد. شما یک هزینه اندک (مثلا ۵۰ روبل) به عنوان دپوزیت یا ودیعه کارت پرداخت میکنید که در صورت برگرداندن کارت در انتهای سفر، این مبلغ به شما بازگردانده میشود (اگرچه اکثر توریستها کارت را به عنوان یادگاری نگه میدارند).
دستگاههای فروش بلیط در روسیه
1. شارژ کارت: پس از دریافت کارت، باید آن را شارژ کنید. در اینجا دو گزینه اصلی دارید:
- بلیطهای زمانی (Timed Tickets) مانند بلیط ۱ روزه (Ediniy 1-day) یا ۳ روزه (Ediniy 3-days)
- کیف پول (Wallet): گزینه «Wallet»
گزینه Wallet را انتخاب کنید. با این کار، شما کارت خود را با مبلغ دلخواه شارژ میکنید و به ازای هر سفر، مبلغ مشخصی از اعتبارتان کم میشود. این گزینه تقریبا همیشه برای توریستها بهصرفهتر از بلیطهای زمانی است.
2. پرداخت نقدی: پس از انتخاب «Wallet» دستگاه از شما میخواهد مبلغ مورد نظر را وارد کنید. در این مرحله، میتوانید اسکناسهای روبل خود را (مثلا ۵۰۰ یا هزار روبل) مستقیما وارد دستگاه کنید. دستگاه پول نقد را میپذیرد، کارت شما را شارژ میکند و باقیمانده پول را (در صورت وجود) پس میدهد.
شما اکنون یک کارت ترویکا شارژشده با پول نقد دارید و آماده گشت و گذار در شهر هستید.
شارژ کارت ترویکا
قیمت انواع بلیط مترو
همانطور که گفته شد، دو انتخاب اصلی برای تردد با مترو در روسیه وجود دارد که لازم است از قبل بودجهای را در هزینه سفر به روسیه به آن اختصاص دهید:
- شارژ کیف پول (Wallet): با این گزینه، هزینه هر سفر با مترو (یا اتوبوس) بسیار ارزانتر از خرید بلیط تکسفره تمام میشود (مثلا حدود ۵۷ روبل به ازای هر سفر). شما میتوانید هر مبلغی را تا سقف مشخصی در کارت خود داشته باشید.
- بلیطهای نامحدود (Ediniy): بلیطهایی مانند «۱ روزه» (حدود ۳۷۵ روبل) یا «۳ روزه» (حدود ۷۲۰ روبل) وجود دارند که به شما امکان سفر نامحدود در آن بازه زمانی را میدهند. این بلیطها تنها در صورتی بهصرفه هستند که قصد داشته باشید در یک روز بیش از ۷-۸ بار از مترو استفاده کنید، که برای اکثر توریستها پیش نمیآید. بنابراین، همان گزینه «Wallet» بهترین و اقتصادیترین انتخاب است.
تاکسی در روسیه و مزایای یاندکس گو (Yandex Go) برای ایرانیان
دومین ستون فقرات حمل و نقل شما، بهخصوص برای مسیرهایی که مترو پوشش نمیدهد یا برای راحتی در شب، تاکسیهای اینترنتی هستند.
آیا اوبر (Uber) در روسیه فعال است؟
اوبر قبلا در روسیه فعال بود، اما بخش روسی شرکت اوبر (Uber) چند سال پیش با شرکت «یاندکس» (Yandex) ادغام شد. بنابراین، اپلیکیشنی که همه در روسیه (و اکثر کشورهای شوروی سابق) استفاده میکنند Yandex Go نام دارد. این اپلیکیشن دقیقا مانند اسنپ یا تپسی در ایران کار میکند، بسیار کارآمد است و قیمتهای مناسبی دارد.
تاکسیهای روسیه
فعالسازی پرداخت نقدی در اپلیکیشن یاندکس
اینجا دقیقا همانجایی است که استرس مسافران ایرانی در فرودگاه شروع میشود. اپلیکیشن یاندکس به صورت پیشفرض به دنبال کارت اعتباری است. اما راهحل فقط چند کلیک فاصله دارد. مراحل فعالسازی پرداخت نقدی (Cash) در یاندکس گو به این شرح است:
- دانلود اپلیکیشن: قبل از سفر یا در فرودگاه با استفاده از Wi-Fi رایگان، اپلیکیشن «Yandex Go» را دانلود کنید.
- ثبتنام: با شماره تلفن ایرانی خود (یا سیمکارت روسی که تهیه میکنید) ثبتنام کنید.
- رفتن به تنظیمات پرداخت (مهمترین بخش)
- در اپلیکیشن، منوی اصلی را باز کنید (معمولا سه خط در گوشه بالا).
- به بخش «Payment Methods» (روشهای پرداخت) بروید.
در این بخش، گزینههای مختلفی مانند «Add Card» (افزودن کارت) را خواهید دید.
1. انتخاب گزینه Cash:
در میان گزینهها، به دنبال «Cash» (پرداخت نقدی) بگردید و آن را به عنوان روش پرداخت «پیشفرض» (Default) خود انتخاب کنید.
2. تغییر حین سفر: اپلیکیشن یاندکس حتی به شما اجازه میدهد که روش پرداخت را از کارت به نقد تغییر دهید، اما برعکس آن (از نقد به کارت) پس از شروع سفر امکانپذیر نیست. پس بهتر است از همان ابتدا «Cash» را انتخاب کنید.
با انجام این کار، پس از رسیدن به مقصد، میتوانید هزینه سفر را به صورت نقدی و با اسکناس روبل به راننده پرداخت کنید. همیشه سعی کنید اسکناسهای خرد (۵۰، ۱۰۰ یا ۵۰۰ روبلی) همراه داشته باشید. پرداخت هزینه یک سفر ۲۰۰ روبلی با اسکناس ۵هزار روبلی، ممکن است راننده را برای پس دادن باقی پول دچار مشکل کند.
2 راه دسترسی از فرودگاه به مرکز شهر؛ قطار ایرو اکسپرس و تاکسی
اولین چالش لجستیکی شما پس از فرود، رسیدن از فرودگاه (مثلا شرمتیوو SVO یا دومودهدوو DME) به مرکز شهر است. شما دو انتخاب اصلی تاکسی یاندکس یا قطار سریعالسیر فرودگاه به نام «ایرو اکسپرس» (Aeroexpress) را دارید.
قطار ایرو اکسپرس؛ سریعترین راه انتقال به فرودگاه
قطار ایرو اکسپرس یک خط قطار مستقیم، مدرن و بسیار راحت است که فرودگاههای اصلی را مستقیما به ایستگاههای کلیدی مترو در مرکز شهر متصل میکند.
- مسیر اصلی (فرودگاه شرمتیوو SVO): این قطار شما را در حدود ۵۰ دقیقه به ایستگاه متروی «Belorussky» (بلوروسکی) میرساند. از آنجا میتوانید با مترو به هتل خود بروید.
مزیت اصلی این روش را میتوان این موضوع دانست که قطار اصلا ترافیک ندارد. ترافیک مسکو میتواند آزاردهنده باشد و یک مسیر ۴۵ دقیقهای با تاکسی را به ۲ ساعت تبدیل کند. ایرو اکسپرس این ریسک را حذف میکند.
ایستگاه بلوروسکی
جدول مقایسه ایرو اکسپرس در مقابل تاکسی یاندکس
برای اینکه بهترین تصمیم را بگیرید، این دو گزینه را مستقیما مقایسه میکنیم:
ویژگی | قطار (Aeroexpress) | تاکسی (Yandex Go) |
هزینه (تقریبی) | ثابت (مثلا حدود ۶۵۰ روبل) | متغیر (بسته به ترافیک و تقاضا، از ۱هزار روبل به بالا) |
زمان سفر | ثابت (حدود ۴۵ تا ۵۵ دقیقه) | متغیر (از ۴۵ دقیقه تا ۲ ساعت) |
راحتی | عالی (قطار مدرن، فضای بار) | عالی (سرویس درب به درب تا هتل) |
نقطه ضعف | ۲۴ ساعته نیست (معمولا تا ۱۱:۳۰ شب فعال است) و باید چمدانها را تا مترو حمل کنید | ریسک ترافیک سنگین، هزینه بالاتر |
اگر در طول روز و با چمدانهای مدیریتپذیر سفر میکنید، قطار ایرو اکسپرس تقریبا همیشه انتخاب سریعتر، ارزانتر و هوشمندانهتری است. اگر نیمهشب میرسید، چمدانهای بسیار سنگینی دارید یا مستقیما میخواهید درب هتل پیاده شوید، یاندکس (با پرداخت نقدی فعال) گزینه بهتری است.
سفر بین مسکو و سنت پترزبورگ با قطار سریع السیر ساپسان
بسیاری از مسافران ایرانی، از جمله گردشگران تور ترکیبی مسکو سن پترزبورگ قصد بازدید از هر دو شهر مسکو و سنت پترزبورگ را دارند. سوال اصلی اما اینجاست که بهترین راه برای طی کردن این مسیر ۷۰۰ کیلومتری چیست؟ پاسخ قاطع قطار ساپسان (Sapsan) است. چرا؟ توضیح خواهیم داد.
قطار ساپسان
چرا قطار ساپسان از هواپیما بهتر است؟
اینجا محاسبه سادهای از زمان کل سفر با هواپیما و قطار ساپسان انجام دادهایم تا بررسی و تصمیمگیری را برایتان سادهتر کنیم:
- سفر با هواپیما: پرواز داخلی ۱.۵ ساعت طول میکشد. اما شما باید ۱.۵ ساعت قبل به فرودگاه بروید (که خارج از شهر است)، مراحل بازرسی را طی کنید و پس از فرود در سنت پترزبورگ، مجددا ۱ ساعت زمان صرف کنید تا ظرف حداقل ۴ تا ۵ ساعت از فرودگاه به مرکز شهر برسید.
- سفر با قطار ساپسان: این قطار مدرن و پرسرعت، مسیر بین دو شهر را در حدود ۳.۵ تا ۴ ساعت طی میکند. نکته طلایی اینجاست که ایستگاه قطار ساپسان در مرکز شهر مسکو (ایستگاه Leningradsky) و ایستگاه مقصد در مرکز شهر سنت پترزبورگ (ایستگاه Moskovsky) قرار دارد.
شما با ساپسان، بدون نیاز به فرآیندهای فرودگاهی و اتلاف وقت برای رسیدن به فرودگاه، سفری راحت، سریع و خوشمنظره (از پنجره قطار) را تجربه میکنید که مجموعا از سفر هوایی سریعتر تمام میشود. رزرو بلیط این قطارها به صورت آنلاین (اگر کارت بینالمللی دارید) یا از طریق تور روسیه آژانس مسافرتی امکانپذیر است.
سفر هوایی بین شهری در روسیه
سایر وسایل حمل و نقل در روسیه
اگرچه مترو و یاندکس ۹۵ درصد نیازهای شما را پوشش میدهند، آشنایی با سایر گزینهها نیز مفید است. سیستم حمل و نقل عمومی روسیه بسیار گسترده است و شامل موارد زیر میشود:
- اتوبوسها (Autobus - علامت A): شبکهی اتوبوسرانی بسیار گستردهای در تمام شهرها وجود دارد. در مسکو میتوانید هزینه اتوبوس را نیز با همان کارت ترویکا پرداخت کنید.
اتوبوسهای روسیه
- اتوبوس برقی (Trolleybus - علامت T): شبیه اتوبوس هستند اما با برق کار میکنند و به خطوط برق بالای خیابان متصلاند.
اتوبوس برقی
- تراموا (Tramvai - علامت ТРАМВАЙ): واگنهای برقی که روی ریل در سطح خیابان حرکت میکنند و گزینهای نوستالژیک و جذاب برای تماشای شهر هستند.
تراموا
- مارشروتکا (Marshrutka): اینها ونهای کوچک یا مینیبوسهای خصوصی هستند که در مسیرهای مشخصی حرکت میکنند و معمولا سریعتر از اتوبوس هستند. پرداخت هزینه در مارشروتکا معمولا به صورت نقدی و مستقیم به راننده انجام میشود.
مارشروتکا
چالش اصلی استفاده از این وسایل برای توریستها (به جز مارشروتکا)، معمولا زبان روسی و خط سیریلیک روی تابلوهای مسیر است. در حالی که مترو به خوبی دارای علائم انگلیسی است، اتوبوسها ممکن است کمی گیجکنندهتر باشند.
نکاتی کلیدی برای تردد گردشگران ایرانی در روسیه
اگر قصد دارید خودتان در شهرهای روسیه به گشت و گذار بپردازید، این سه نکته کلیدی را درباره حمل و نقل در روسیه به خاطر بسپارید:
- کلید مترو: بلافاصله پس از رسیدن به اولین ایستگاه مترو، یک کارت «ترویکا» (Troika) بخرید و آن را از طریق دستگاه و با پول نقد، روی حالت «Wallet» شارژ کنید.
- کلید تاکسی: اپلیکیشن «Yandex Go» را نصب کنید و قبل از گرفتن اولین تاکسی، روش پرداخت را از منوی تنظیمات به «Cash» (پرداخت نقدی) تغییر دهید.
- کلید فرودگاه: برای مسیر فرودگاه به شهر (در ساعات فعالیت)، قطار (Aeroexpress) سریعترین و مطمئنترین گزینه برای فرار از ترافیک است.
روسیه کشوری پهناور و شگفتانگیز است و سیستم حمل و نقل آن مانعی برای لذت بردن شما نخواهد بود.
حمل و نقل در روسیه
با الفبای سفر خیالتان از حمل و نقل در روسیه راحت است
همانطور که در این راهنما مطالعه کردید، حمل و نقل در روسیه با کمی برنامهریزی و دانستن ترفندهای پرداخت نقدی، کاملا امکانپذیر و حتی لذتبخش است. شما میتوانید کارت ترویکا بخرید، یاندکس را روی حالت نقدی تنظیم و بلیط قطار را تهیه کنید.
اما اگر ترجیح میدهید در سفرتان، به جای نگرانی در مورد شارژ کارت مترو، پیدا کردن گزینه پرداخت نقدی یاندکس، یا برنامهریزی برای خرید بلیط قطار ساپسان، تمام تمرکز خود را بر لذت بردن از زیباییهای کاخ هرمیتاژ یا شگفتیهای میدان سرخ بگذارید، راهحل سادهتری هم وجود دارد.
در تور روسیه الفبای سفر، تمامی این دغدغههای لجستیکی برای شما حل شده است. در پکیجهای روسیه ما ترانسفر فرودگاهی کامل، جابجایی بین شهری و گشتهای شهری به صورت کامل بر عهده آژانس خواهد بود؛ بنابراین شما پیچیدگیهای حمل و نقل را به متخصصان میسپارید و تنها بر تجربه سفرتان تمرکز میکنید.
