راهنمای دریافت ارز مسافرتی 1404 و تغییرات قیمت

سفر به خارج از کشور در شرایط اقتصادی کنونی برنامه‌ریزی دقیق مالی می‌خواهد. نوسانات شدید نرخ ارز در بازار آزاد، هزینه تمام‌شده‌ تورهای خارجی و بلیط هواپیما را به شدت تحت‌تاثیر قرار داده است. در این میان، ارز مسافرتی به عنوان یک ابزار حمایتی از سوی بانک مرکزی، همچون سوپاپ اطمینانی عمل می‌کند که می‌تواند بخشی از فشار هزینه‌ها را از دوش مسافران بردارد.

اما دریافت این سهمیه در سال جاری با تغییرات بنیادینی همراه بوده؛ از تغییر پلتفرم‌های ثبت‌نام گرفته تا نوسانات نرخ در «مرکز مبادله ارز و طلای ایران»، همه‌چیز نسبت به سال‌های گذشته متفاوت است. اگر سوالاتی مثل «ارز مسافرتی چقدر است»، «چگونه با اپلیکیشن بله ثبت‌نام کنم» یا قیمت ارز مسافرتی امروز بانک ملی در ذهن شما هم می‌چرخد، این مقاله مرجعی است که تمام تجربیات میدانی و بخشنامه‌های جدید بانکی را پوشش داده تا شما با خیال راحت سهمیه خود را دریافت کنید.

 ارز مسافرتی چیست؟ فایده دریافت ارز دولتی برای سفر 

ارز مسافرتی، سهمیه‌ای از ارزهای رایج (عمدتاً دلار یا یورو) است که سالانه یک‌بار به هر کد ملی واجد شرایط تعلق می‌گیرد. هدف از ارائه این تسهیلات، تامین بخشی از نیازهای ارزی گردشگران واقعی با نرخی پایین‌تر از بازار آزاد است.

شاید بپرسید با توجه به نوسانات اخیر، آیا دریافت این ارز توجیه اقتصادی دارد؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد که بله؛ با وجود کاهش فاصله نرخ‌ها، همچنان تفاوت قیمت ارز مسافرتی و آزاد امروز قابل‌توجه است. این اختلاف قیمت می‌تواند بخشی از هزینه‌های جانبی سفر شما، نظیر عوارض خروج از کشور یا ترانسفر فرودگاهی را پوشش دهد. بنابراین، استفاده از این حق قانونی به نفع مسافر خواهد بود.

قیمت ارز مسافرتی 1404 و مکانیزم قیمت گذاری جدید؛ دولتی و آزاد

یکی از سوالات پرتکرار مسافران معمولا این است که آیا دریافت ارز دولتی ارزش دوندگی‌هایش را دارد؟ چطور است به‌جای کلمه، با اعداد و ارقام و نرخ ارز مسافرتی امروز 1404 صحبت کنیم؟

نرخ ارز مسافرتی در گذشته ثابت بود. اما سال 1404، قیمت این ارز بر اساس نرخ «اسکناس مرکز مبادله ارز و طلا» (ICE) تعیین می‌شود؛ نرخ شناوری که هر روز صبح حوالی ساعت ۹:۳۰ تا ۱۱:۳۰ به‌روزرسانی خواهد شد. قیمت ارز مسافرتی امروز بانک ملی برای دلار حدود 97 هزار تومان (با احتساب کارمزدها 102 هزار تومان) و به‌طور کلی در نیمه دوم سال جاری، در کانال 96 تا 102 هزار تومان در نوسان بوده است. در همین بازه زمانی، نرخ بازار آزاد برای هر دلار در کانال 113 تا 115 هزار تومان و هر یورو حدود 130 هزار تومان محاسبه می‌شود.

با یک حساب سرانگشتی، اختلاف قیمت در هر دلار حدود ۱۳ تا ۱۵ هزار تومان بوده که برای سقف سهمیه (۵۰۰ دلار)، این اختلاف به حدود ۶.۵ تا ۷.۵ میلیون تومان می‌رسد. این مبلغ می‌تواند هزینه ترانسفر فرودگاهی، عوارض خروج از کشور و حتی بخشی از هزینه هتل شما را پوشش دهد. بنابراین، پاسخ مثبت است؛ دریافت ارز مسافرتی قیمت کمتری به‌نسبت بازار آزاد دارد و کاملا به‌صرفه خواهد بود.

راهنمای دریافت ارز مسافرتی

همانطور که گفتیم در سال 1404 فرآیند دریافت ارز مسافرتی از حالت سنتی و ایستادن در صف‌های طولانی صرافی‌ها فاصله گرفته و به سمت سامانه‌های آنلاین بانکی پیش رفته است. با این حال روش‌های حضوری برای برخی بانک‌ها کماکان پابرجاست. در این بخش، دقیق‌ترین روش‌ها را برای دریافت ارز از سه بانک اصلی عامل (ملی، ملت و سامان) بررسی و تشریح کرده‌ایم.

1. سامانه هوشمند بانک ملی در اپلیکیشن بله (سریع‌ ترین روش)

بانک ملی ایران به عنوان اصلی‌ترین توزیع‌کننده ارز مسافرتی، فرآیند را کاملا غیرحضوری کرده و انجام فرآیند تنها به یک گوشی هوشمند و کارت بانکی عضو شتاب نیاز دارد. پیش‌نیازهای مهم برای شروع کار با سامانه خرید آنلاین ارز مسافرتی عبارتند از:

• سیمکارتی که با آن وارد اپلیکیشن می‌شوید، باید حتما به نام شخص متقاضی (با کدملی مسافر) باشد (سامانه شاهکار)
• متقاضی باید بالای ۱۸ سال تمام باشد
• سامانه معمولا از ۷ روز مانده به پرواز باز می‌شود و تا روز پرواز فعال است (گرچه توصیه اکید ما این است که 7 روز قبل از تاریخ پرواز اقدام کنید)

زمانی که از این 3 مورد اطمینان یافتید، می‌توانید در چند مرحله مسیر دریافت ارز مسافرتی 1404 را طی کنید.

گام اول؛ ورود به بخش خدمات ارزی

وارد اپلیکیشن «بله» شوید و در نوار پایین صفحه، گزینه «خدمات» (Services) را انتخاب کنید. در میان گزینه‌های متعدد، آیکون ارز مسافرتی را بیابید و اگر آن را نمی‌بینید، در نوار جستجوی بالای صفحه عبارت «ارز مسافرتی» را تایپ کنید. 

گام دوم؛ استعلام و احراز هویت

در این مرحله باید اطلاعات زیر را با دقت وارد فرمی کنید که برای شما نمایش داده می‌شود:

• نام و نام خانوادگی (مطابق گذرنامه)
• کد ملی و نام پدر
• کد پستی محل سکونت
• شماره گذرنامه (دقت کنید حروف انگلیسی را با حرف بزرگ وارد کنید)

سپس با لمس دکمه «تایید و ادامه» اطلاعات شما به صورت آنی با داده‌های موجود در سیستم‌ ثبت احوال و پلیس گذرنامه چک می‌شود.

گام سوم؛ ثبت اطلاعات پرواز و انتخاب ارز

پس از تایید هویت، اطلاعات سفرتان را دقیق و درست وارد کنید:

• تاریخ پرواز (دقیقا همان تاریخی که روی بلیط درج شده است)
• فرودگاه مبدأ (مثلا فرودگاه امام خمینی - IKA)
• کشور مقصد (نام کشور را از لیست انتخاب کنید)

• نوع ارز (گزینه‌ها معمولا دلار و یوروست، اما شما هر کدام را موجود بود انتخاب کنید)

گام چهارم: پرداخت و دریافت شناسه فروش 

مبلغ نهایی (شامل نرخ ارز + کارمزد بانک) به شما نمایش داده می‌شود. با استفاده از هر کارت بانکی عضو شتاب (که رمز پویا دارد) پرداخت را انجام دهید. پس از پرداخت موفق عملیات، صفحه‌ای را خواهید دید که یک کد ۱۵ رقمی را به‌عنوان «شناسه فروش» (Transaction ID) به شما نمایش می‌دهد. ضروری است که:

• از این صفحه اسکرین‌شات بگیرید
• کد را روی کاغذ یادداشت کنید و در مدارک سفر بگذارید

بدون این کد، دریافت ارز مسافرتی در فرودگاه غیرممکن است.

2. دریافت ارز از طریق بانک ملت

بانک ملت نیز از جمله بانک‌هایی است که سهمیه ارزی دارد، اما فرآیند دریافت در آن کمی متفاوت و به 2 روش امکانپذیر است:

1. حضوری: باید با در دست داشتن اصل مدارک (گذرنامه، کارت ملی، بلیط مهرشده یا پرینت قطعی، رسید عوارض خروج) به شعب ارزی منتخب بانک ملت در شهر خود مراجعه کنید. پس از واریز وجه، یک «حواله ارزی» کاغذی ممهور به مهر شعبه دریافت می‌کنید.
2. آنلاین (مگابانک): اگر مشتری بانک ملت هستید، می‌توانید از طریق اپلیکیشن «مگابانک» یا سامانه بانکداری اینترنتی ملت، درخواست خود را ثبت کرده و واریز را انجام دهید. در انتها یک رسید الکترونیکی دریافت خواهید کرد که حکم همان حواله را دارد.

3. ارز مسافرتی بانک سامان برای شرایط خاص

بانک سامان معمولا فرآیند منظم‌تری دارد و در برخی بازه‌های زمانی، به افراد زیر ۱۸ سال (با حضور ولی قانونی) نیز خدمات ارائه می‌دهد (هرچند بهتر است قبل از مراجعه حتما با شعبه بانک تماس بگیرید). دریافت حواله ارزی سامان 3 مرحله دارد:

مراجعه حضوری به شعب ارزی بانک سامان -> ارائه کامل مدارک -> دریافت رسید حواله ارزی

4. عملیات نهایی دریافت ارز در فرودگاه

تمام مراحلی که تا اینجا طی کردید، برای «خرید» ارز بود. «تحویل» فیزیکی اسکناس فقط در فرودگاه و بعد از گیت چک پاسپورت (Passport Control) انجام می‌شود. از اینجا به بعد کافی است:

1. کارت پرواز بگیرید، بار خود را تحویل دهید و از گیت پلیس گذرنامه عبور کنید تا مهر خروج در پاسپورت شما درج شود.
2. محل تحویل ارز مسافرتی را پیدا کنید. راهنمایی ما:

• مشتریان بانک ملی (بله): به سالن ترانزیت (طبقه پایین یا همکف) بروید و دستگاه‌های خودپرداز ارزی (BTM) که معمولا به رنگ زرد یا آبی هستند را پیدا کنید.

• مشتریان بانک ملت و سامان: به دنبال باجه‌های ارزی (کانترهای شیشه‌ای) با تابلوی بانک مربوطه باشید. این باجه‌ها معمولا در سالن ترانزیت و مسیر رسیدن به گیت‌های خروجی قرار دارند.

برای کار با دستگاه خودپرداز (BTM) بانک ملی لازم است:

1. زبان فارسی را انتخاب کنید
2. گزینه «دریافت ارز مسافرتی» را لمس کنید
3. گزینه «ورود دستی اطلاعات» را بزنید (معمولا اسکنر گذرنامه در بسیاری موارد خطا می‌دهد)
4. کد ملی مسافر را وارد کنید
5. شناسه فروش ۱۵ رقمی (که از اپلیکیشن بله گرفتید) را وارد کنید

بعد از ورود شناسه و شمارش ‌مبلغ ارز مسافرتی توسط دستگاه، اسکناس‌های دلار/یورو را تحویل بگیرید. اگر دستگاه BTM خراب بود یا موجودی نداشت، نگران نباشید. در همان سالن ترانزیت، یک باجه کشیک شبانه‌روزی بانک ملی وجود دارد. با ارائه پاسپورت و شناسه فروش به متصدی می‌توانید مبلغ ارز خود را به صورت دستی دریافت کنید.

تصویری از نرم افزار بله

جدول سهمیه‌ بندی سقف ارز مسافرتی 1404 

مبلغ ارزی که به متقاضیان تعلق می‌گیرد، بر اساس «شیوه سفر» (ارز مسافرتی زمینی) و «نوع ویزا» متغیر است. در جدول زیر، جزئیات دقیق سهمیه‌ها بر اساس آخرین بخشنامه‌ها آمده است:

اگرچه در بخشنامه‌ها واحد یورو ذکر می‌شود، اما در عمل، دستگاه‌های خودپرداز فرودگاهی (BTM) و شعب بانک‌ها معمولا معادل دلاری آن را پرداخت می‌کنند.

شرایط و مدارک لازم برای دریافت ارز مسافرتی

طبق مصوبه بانک مرکزی این ارز فقط به مسافران عادی تعلق می‌گیرد و افرادی که گذرنامه خدماتی و سیاسی دارند یا دو تابعیتی هستند، امکان دریافت آن را ندارند. برای جلوگیری از بروز مشکل در فرآیند ثبت‌نام، اطمینان حاصل کنید که واجد شرایط زیر هستید:

• متقاضی باید بالای ۱۸ سال تمام باشد (برای سفرهای زیارتی شرایط سنی ممکن است متفاوت باشد)
• از تاریخ دریافت آخرین ارز مسافرتی شما باید ۳۶۵ روز کامل گذشته باشد
• شماره موبایل ثبت‌نامی در سامانه باید حتما به نام متقاضی باشد (تطابق با کد ملی)
• گذرنامه باید حداقل ۶ ماه اعتبار داشته باشد
• پرداخت ریالی باید با کارت بانکی متعلق به شخص متقاضی انجام شود

مهم‌ترین شرط دریافت این سهمیه، قصد قطعی شما برای سفر به یک کشور خارجی و ارائه بلیط است. حتی متقاضیان خرید ارز مسافرتی زمینی، ریلی و دریایی هم باید بلیط سفر خود را ارائه دهند. از آنجا که این ارز فقط یک بار در سال به هر مسافر تعلق می‌گیرد، درخواست آن باید حداقل ۷ روز کاری قبل از تاریخ پرواز درج‌شده در بلیط تکمیل شود.

مدارک لازم برای اخذ ارز مسافرتی

یکی از مهم‌ترین مواردی که باید درباره نحوه دریافت ارز مسافرتی بدانید، آماده‌سازی مدارک لازم برای درخواست ارز است. هنگام مراجعه به بانک یا صرافی‌های مجاز برای دریافت حواله ارزی باید مدارک مورد نیاز را به صورت دقیق آماده کنید. این مدارک عبارتند از:

• اصل شناسنامه و کپی 
• اصل پاسپورت و کپی 
• اصل رسید واریزی عوارض خروج از کشور
• کد رهگیری موجود در بلیط هواپیما (بهتر است یک پرینت کامل از بلیط خود به همراه داشته باشید)
• اصل ویزای کشور مقصد
• فرم تکمیل‌شده درخواست ارز
• کارمزد بانک و مبلغ ریالی معادل ارز موردنیاز
• شماره تماس و اطلاعات حساب بانکی معتبر

شناسنامه؛ اصلی‌ترین مدرک دریافت ارز مسافرتی

از چه فرودگاه هایی می توان ارز مسافرتی را دریافت کرد؟

فقط فرودگاه‌های امام خمینی، اصفهان، شیراز، تبریز، ارومیه و اهواز در کشور حواله ارزی دریافت می‌کنند و مبلغ ارز موردنظر را در اختیار مسافران می‌گذارند؛ بنابراین انتخاب شهر و فرودگاه مبدأ بسیار مهم است. نحوه دریافت ارز مسافرتی در فرودگاه امام به این صورت است که شخص متقاضی باید با مدارک موردنیاز (که بالاتر گفتیم) در محل حاضر شود و درباره قیمت ارز مسافرتی در فرودگاه و خرید ارز مسافرتی از کارشناسان حاضر در آن بخش، پرس‌وجو کند.

تصویری از فرودگاه امام خمینی

نکات مهم در ارتباط با ارز مسافرتی

نکات مهمی که قبل از دریافت ارز مسافرتی عراق، ارز مسافرتی ترکیه یا هر سفر خارجی دیگری باید بدانید عبارتند از:

• باتوجه به نوسانات قیمت ارز، مبلغ قابل پرداخت برای ارز مسافرتی بر اساس قیمت همان روز در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین اگر به فاصله چند روز با قیمت‌های متفاوتی روبه‌رو شدید، این مسئله کاملا طبیعی است. 
• برای خرید ارز سفر زیارتی کربلا یا حج، حتما باید نام شما در پرتال سازمان حج و زیارت (سماح) ثبت شده باشد
• هریک از مسافران باید شخصا برای دریافت ارز مسافرتی مراجعه کنند
• در صورت تعویض گذرنامه برای دریافت ارز مسافرتی، باید گذرنامه قبلی را نیز ارائه کنید
• بدون حواله، ارز مسافرتی به شما تعلق نمی‌گیرد؛ اما در صورت فراموش کردن حواله می‌توانید پول خود را از شعبه پس بگیرید

سفر خارجی ارزان‌تر با دریافت ارز مسافرتی

اگرچه شاید فکر کنید نحوه گرفتن ارز مسافرتی کمی پیچیده است یا تفاوت قیمت ارز مسافرتی و آزاد چندان زیاد نیست، اما باتوجه به افزایش سرسام‌آور هزینه‌های سفر خارجی، همین مقدار اندک می‌تواند تفاوت چشمگیری در مخارج نهایی ایجاد کند. دریافت ارز مسافرتی 1404 حق قانونی شماست و می‌تواند به مدیریت بهتر هزینه‌های سفر کمک کند. پیشنهاد کارشناسان ما در آژانس هواپیمایی الفبای سفر این است که فرآیند خرید ارز را به روزهای پایانی موکول نکنید و حتما در بازه زمانی ۳ تا ۷ روز قبل از پرواز، نسبت به ثبت درخواست خود اقدام کنید.

چنانچه برای خرید بلیط هواپیما، رزرو تورهای خارجی یا اخذ ویزا نیاز به مشاوره دارید، همکاران ما در الفبای سفر آماده پاسخگویی به شما هستند. دریافت ارز مسافرتی می‌تواند خیال شما را کمی راحت‌تر کند؛ بنابراین توصیه ما این است که با در نظر گرفتن نکات و شرایطی که در این مقاله به آنها اشاره شد، نسبت به دریافت این ارز اقدام کنید. در انتها پیشنهاد می‌کنیم مطلبی با عنوان «ضمانت بازگشت از سفر» را در سایت ما بخوانید.