جمعه سیاه چیست و بلک فرایدی 1404 چه روزی است؟
تصور کنید در خیابانی قدم میزنید که ویترین تمام فروشگاههایش با برچسبهای قرمز رنگ ۵۰٪، ۷۰٪ و حتی ۹۰٪ پوشیده شده است. هیجان جمعیت، بوی بلوط بوداده، قهوه ترک و لذت پیدا کردن لباسی که ماهها منتظرش بودید با قیمتی باورنکردنی؛ این تصویر بلک فرایدی در ترکیه است. اگر شما هم مانند هزاران مسافر ایرانی دیگر، چمدانهای خود را برای یک سفر پربار آماده میکنید، احتمالا سوالات زیادی در ذهن دارید؛ مثلا بلک فرایدی کی هست، آیا با وجود تورم ترکیه هنوز میتوان خرید بهصرفه کرد و مهمتر از همه، در سال 1404 (2025) چه تغییراتی در قوانین گمرکی و هزینهها ایجاد شده است؟ این مطلب به تمام پرسشهایتان پاسخ خواهد داد.
تاریخ بلک فرایدی 1404 (2025)
برای برنامهریزی دقیق سفر، دانستن تاریخ بلک فرایدی ضروری است. تاریخ رسمی و همیشگی این رویداد آخرین جمعه ماه نوامبر بوده و علاقهمندان به خرید در این روز میتوانند برای خرید اقلامی که قبلا بهخاطر قیمت از خریدشان صرفنظر کرده بودند، اقدام کنند.
- تاریخ میلادی: جمعه، 28 نوامبر 2025
- تاریخ شمسی: جمعه، 7 آذر 1404
- تاریخ قمری: 7 جمادیالثانی 1447
مسافران حرفهای میدانند که تاریخ بلک فرایدی ترکیه دیگر به ۲۴ ساعت محدود نیست. بازار خردهفروشی ترکیه برای مدیریت هجوم جمعیت، این رویداد را به یک ماراتن یکهفتهای تا یکماهه تبدیل کرده است. بسیاری از برندها (مانند منگو و زارا) تخفیفهای آنلاین خود را از چهارشنبه شب (۵ آذر) شروع میکنند. اگر میخواهید سایز مناسب خود را پیدا کنید و در صفهای طولانی اتاق پرو نمانید، سفر خود را طوری برنامهریزی کنید که چهارشنبه ۵ آذر در مقصد باشید. روز جمعه معمولا اجناس بههمریخته و سایزهای محبوب (M و L) تمام شدهاند.
دلیل اهمیت بلک فرایدی چیست؟
پیش از علامتگذاری تقویم و قطعی کردن زمان سفر، بیایید به ریشه این روز بپردازیم. بسیاری از افراد با این سوال درگیرند که جمعه سیاه چه روزی است و چرا به این نام خوانده میشود؟ پاسخ اینجاست:
از رسوایی طلا تا ترافیک فیلادلفیا
برخلاف شایعات رایج در شبکههای اجتماعی که این نام را به دوران بردهداری نسبت میدهند، تاریخچه واقعی «جمعه سیاه» بسیار جذابتر و البته اقتصادیتر است.
- بحران مالی ۱۸۶۹: اولین بار عبارت «Black Friday» در ۲۴ سپتامبر ۱۸۶۹ استفاده شد؛ روزی که دو سرمایهگذار والاستریت به نامهای «جی گولد» و «جیمز فیسک» سعی کردند بازار طلای آمریکا را به انحصار درآورند. این اقدام باعث دخالت دولت و سقوط ناگهانی قیمت طلا شد که ورشکستگی بسیاری را به دنبال داشت.
- کابوس پلیسها: در دهه ۱۹۵۰، پلیس فیلادلفیا از این عبارت برای توصیف هرجومرج ترافیکی روز بعد از عید شکرگزاری استفاده کرد. هجوم خریداران و تماشاگران مسابقه فوتبال ارتش و نیروی دریایی، شهر را قفل میکرد و پلیسها مجبور به شیفتهای طولانی ۱۲ ساعته میشدند.
- تغییر رنگ جوهر: در دهه ۱۹۸۰، فروشندگان تصمیم گرفتند بار معنایی منفی این کلمه را تغییر دهند. آنها داستانی ساختند که در این روز، حسابوکتاب فروشگاهها از «جوهر قرمز» (نماد ضرر) به «جوهر سیاه» (نماد سود) تغییر میکند.

تاریخچه ای از بلک فرایدی
بلک فرایدی ترکیه؛ افسانه جمعه (Efsane Cuma) چیست؟
وقتی در خیابانهای استقلال استانبول یا جمهوریت وان قدم میزنید، ممکن است کمتر کلمه «Black Friday» را ببینید. از آنجا که در فرهنگ ترکیه، روز جمعه جایگاه مذهبی و مقدسی دارد و همنشینی آن با صفت «سیاه» در سالهای ابتدایی ورود این فرهنگ با واکنشهای منفی روبرو شد، بازاریابان ترک با هوشمندی نامهای جدیدی برای این روز بخصوص خلق کردند. برای پیدا کردن بهترین تخفیفها، چشمتان به دنبال این واژهها باشد:
- Efsane Cuma (جمعه افسانهای)
- Şahane Cuma (جمعه شاهانه)
- Süper Cuma (جمعه سوپر)
- Efsane Kasım (نوامبر افسانهای)
این تغییر نام هیچ تاثیری در ماهیت حراج ندارد. شما همچنان انتظار خرید با تخفیفهای واقعی ۵۰ تا ۷۰ درصدی را روی کالکشنهای پاییزه و زمستانه داشته باشید.

تبلیغات خیابانی از بلک فرایدی
راهنمای تخصصی خرید در بلک فرایدی استانبول
استانبول، پایتخت خرید خاورمیانه، در این ایام به صحنه نبرد عاشقان خرید تبدیل میشود. برای اینکه در این شهر بزرگ گم نشوید، باید مقصد خود را بر اساس نیازتان انتخاب کنید. بهترین استراتژی برای بلک فرایدی استانبول را میتوان در چند گروه دستهبندی کرد:
1. لوکسپسندان: ایستینیه پارک و زورلو سنتر
اگر هدف شما خرید از برندهای «هایکلس» (High-Class) مانند گوچی، لویی ویتون، بربری و پراداست، مستقیما به ایستینیه پارک (Istinye Park) یا زورلو سنتر (Zorlu Center) بروید. برندهای لوکس معمولا در تخفیفهای عمومی شرکت نمیکنند یا روی کالکشنهای قدیمی نهایتا ۲۰-۳۰٪ تخفیف میدهند. با این حال، خرید این برندها در استانبول به دلیل «بازگشت مالیات» (Tax Free) و قیمتگذاری ریالی/لیری، همچنان ارزانتر از دبی یا تهران تمام میشود.
2. اقتصادی و خانوادگی: فروم استانبول و مال آف استانبول
برای خرید از برندهای «فست فشن» (Fast Fashion) مثل زارا، برشکا، پول اند بر، H&M و برندهای ترک مثل کوتون و السی وایکیکی، این دو مرکز خرید بهترین هستند:
- فروم استانبول (Forum Istanbul): علاوه بر خرید، آکواریوم و لگولند در مجموعه برای سرگرم کردن کودکان حین خرید عالیاند.
- مال آو استانبول (Mall of Istanbul): یکی از بزرگترین پاساژهای ترکیه با تنوع بینظیر برند و شانس بیشتر پیدا کردن سایز و مدل موردنظر.
3. شکارچیان اوتلت: ونیزیا و اولیویوم
اگر میخواهید باز هم روی قیمتهای حراجخورده تخفیف بگیرید، اوتلتها مقصد شما هستند:
- ونیزیا مگا اوتلت (Venezia Mega Outlet): تجربهای متفاوت با معماری شبیه شهر ونیز ایتالیا با کانالهای آب. در بلک فرایدی، قیمتهای اوتلت (که خودشان ارزان هستند) شامل تخفیف اضافی هم میشوند.
- اولیویوم (Olivium): یکی از قدیمیترین و محبوبترین اوتلتها برای ایرانیان در منطقه زیتینبورنو که سهشنبهبازارهای معروفی دارد، اما در بلک فرایدی هر روزش حراج است.

بیلبورد تبلیغاتی بلک فرایدی استانبول
بلک فرایدی در وان ترکیه؛ بهشت مسافران زمینی
برای بسیاری از هموطنان، بلک فرایدی در وان ترکیه گزینه جذابتری است. فاصله کم (کمتر از یک ساعت از مرز رازی) و هزینههای پایینتر سفر، وان را به مقصدی اقتصادی تبدیل کرده، اما خرید در وان قلقهای خاص خود را دارد.
جغرافیای خرید در وان
برخلاف استانبول، خرید در وان بر چند نقطه متمرکز است:
- خیابان جمهوریت (Cumhuriyet Caddesi): این خیابان طولانی، قلب تپنده شهر بوده و اکثر برندهای معروف ترک مثل LC Waikiki ،DeFacto و Flo در آن فروشگاههای چندطبقه دارند. خیابان جمهوریت در شبهای بلک فرایدی با نورپردازیهای ویژه تجربهای لذتبخش برای پیادههای حاضر در منطقه است.
- مرکز خرید وان (Van AVM): تنها پاساژ مدرن و بزرگ شهر که تمام برندهای بینالمللی و ترک را زیر یک سقف جمع کرده است. این مرکز خرید روز بلک فرایدی تا دیروقت باز و ازدحام جمعیت در آن بسیار بالاست.
جنگ لوازم آرایشی؛ گراتیس یا ایو؟
یکی از دلایل اصلی سفر خانمها به وان، خرید لوازم آرایشی و بهداشتی است. دو فروشگاه زنجیرهای Gratis و Eve رقابت خونینی در بلک فرایدی دارند. چرا؟
- ۵۰٪ تخفیف واقعی: در این روز میتوانید محصولات برندهایی مثل L'Oreal، Maybelline و The Balm را با نصف قیمت همیشگی بخرید.
از آنجا که افراد گاهی تا یک ساعت هم در صفهای صندوق این فروشگاهها معطل میشوند، صبح زود (ساعت ۱۰ صبح) بهترین زمان مراجعه و انجام خریدها به حساب میآید.
چالشهای سفر به وان در بلک فرایدی
بیایید واقعبین باشیم؛ هجوم بیش از ۱۷هزار ایرانی به شهر کوچک وان در یک بازه زمانی کوتاه، چالشهایی هم ایجاد میکند. مثل:
- تکمیل ظرفیت هتلها: هتلهای وان در ایام بلک فرایدی از ماهها قبل رزرو میشوند. سفر بدون رزرو قطعی هتل، ریسک بزرگی است و ممکن است مجبور شوید در خانههای اجارهای با کیفیت پایین اقامت کنید.
صف مرز رازی: اجازه دهید در ادامه مفصل به این موضوع بپردازیم.

خرید از بلک فرایدی در وان ترکیه
نکات طلایی لجستیکی برای سفر در سال 1404
سال 1404 با تغییرات اقتصادی و قانونی مهمی همراه است که بیاطلاعی از آنها ممکن است ضرر مالی سنگینی به شما بزند.
شوک هزینه رجیستری موبایل در 2025
مهمترین هشدار این مقاله همینجاست: آیا خرید گوشی در ترکیه بهصرفه است؟ پاسخ مختصر و مفید برای سال 1404 «خیر» است. هزینه رجیستری گوشی (IMEI) در ترکیه برای سال 2025 به رقم سرسامآور 45 هزار 614 لیر رسیده که با احتساب نرخ لیر، این مبلغ بهتنهایی از قیمت بسیاری از گوشیها بیشتر است. بهعلاوه:
- اگر گوشی را فقط برای استفاده توریستی میخواهید، هر گوشی خارجی تا ۱۲۰ روز (۴ ماه) بدون رجیستری در شبکه ترکیه کار میکند
- یک راهکار هوشمندانه برای کسانی که زیاد به ترکیه سفر میکنند، استفاده از گوشیهای دو سیمکارته است. شما میتوانید ۴ ماه از اسلات اول و ۴ ماه از اسلات دوم استفاده کنید (مجموعا ۸ ماه در سال)؛ بدون اینکه لیر اضافهای پرداخت کنید
- اگر قصد دارید آیفون بخرید و در ایران رجیستر کنید، حتما پیش از سفر، مجموع قیمت گوشی (به دلار) + تعرفه گمرکی ۳۰ تا ۴۰ درصدی ایران را محاسبه کنید. در بسیاری موارد، اختلاف قیمت با بازار ایران ناچیز است.
راهنمای عبور از مرز رازی (کاپیکوی)
مرز رازی خوی، نزدیکترین دروازه به وان و معمولا از ساعت ۰۹:۰۰ تا ۱۷:۰۰ (به وقت ایران) فعال است.
- در روزهای منتهی به 7 آذر 1404، صف خروج از کشور میتواند بسیار طولانی باشد. توصیه اکید ما این است که سفر خود را به روزهای چهارشنبه یا پنجشنبه موکول کنید و صبح زود (قبل از ساعت ۷) در مرز حاضر باشید.
- بعد عبور از مرز، ونهای ترک (دولموش) با هزینهای حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ لیر شما را در عرض ۱.۵ ساعت به مرکز شهر وان میرسانند.
تکس فری (Tax Free) پولتان را پس بگیرید!
یکی از مزایای خرید در ترکیه، امکان پس گرفتن مالیات بر ارزش افزوده (KDV) است. در حال حاضر مالیات بر ارزش افزوده برای پوشاک و نساجی ۱۰ و برای سایر کالاها (مثل کیف، کفش، لوازم الکترونیکی) ۲۰ درصد است. توجه داشته باشید که تمام این مبلغ به شما برنمیگردد. شرکتهای واسط (مثل Global Blue) کارمزد خود را کسر میکنند و در نهایت حدود ۱۰ تا ۱۲ درصد از مبلغ کل خرید به جیب شما برمیگردد. مراحلی که باید طی کنید عبارتند از:
- هنگام خرید، پاسپورت خود را ارائه دهید و «فاکتور تکس فری» (Tax Free Fatura) درخواست کنید
- در فرودگاه یا مرز زمینی، قبل از تحویل بار به باجه گمرک (Customs/Gümrük) بروید
- مامور گمرک ممکن است بخواهد کالاها را (که باید نو و استفادهنشده باشند) ببیند
- پس از مهرشدن فاکتورها، به باجه پرداخت (Refund Office) بروید و پول نقد دریافت کنید
تورم و استراتژی مدیریت هزینه
ترکیه همچنان با تورم دستوپنجه نرم میکند؛ قیمت فنجان قهوهای که زمانی ۳۰ لیر بود، اکنون ممکن است به ۱۸۰ تا ۲۵۰ لیر رسیده باشد. از جایی که هزینههای رستوران هم به شدت افزایش یافته، برای مدیریت هزینهها میتوانید از رستورانهای زنجیرهای محلی (مثل Tavuk Dünyası) یا فودکورت مراکز خرید استفاده کنید که قیمتهای معقولتری دارند.
خوشبختانه تورم روی قیمت پوشاک (بهخصوص برندهای بینالمللی) تاثیر کمتری نسبت به خدمات داشته است. قیمت زارا یا منگو در ترکیه همچنان نسبت به اروپا و دبی پایینتر بوده و برای ایرانیان ارزش خرید بالایی دارد.
با الفبای سفر هوشمندانه به بلک فرایدی برسید
بلک فرایدی 1404 فرصتی طلایی است، اما اگر بدون برنامه راهی شوید میتواند به چالشی بزرگ تبدیل شود. تکمیل ظرفیت هتلها در وان، ترافیک سرسامآور استانبول و قوانین پیچیده گمرکی، موانعی هستند که میتوانند لذت سفر را کم کنند. آژانس الفبای سفر با طراحی انواع تور ترکیه تمام دغدغههای لجستیکی شما را برای شرکت در بلک فرایدی برطرف کرده است. بهترین ساعتهای پرواز و هتلهای نزدیک به مراکز خرید در این تورها رزرو میشوند تا شما تنها روی لذت بردن از خریدی هیجانانگیز و بهصرفه تمرکز کنید. همین حالا برای رزرو تور استانبول یا وان با کارشناسان الفبای سفر تماس بگیرید؛ ظرفیتها به سرعت در حال پرشدن است.