شهر یزد دومین شهر تاریخی جهان است که به دلیل معماری منحصربه فرد و بافت کهن و بکر مکان‌های تاریخی‌اش در سال ۱۳۹۶ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این شهر زیبا به دلیل ساختار خشتی و باستانی خود هرساله گردشگران زیادی را از سراسر دنیا به سوی خود می‌کشاند. در ادامه پانزده مورد از بهترین مکان های دیدنی شهر یزد را به شما معرفی می کنیم.
مجموعه امیر چخماق
مجموعه امیر چخماق یا امیر چقماق شامل مسجدی عظیم و باشکوه، بازار، تکیه، حمام عمومی، مدرسه، آب انبار، خانقاه، کاروانسرا، قنات خانه و چاه آب سرد است و کل مجموعه حالت میدانگاه دارد. این مجموعه یادگاری از قرن نهم ه.ق و اثری از دوره تیموریان است. مسجد امیر چخماق که به آن مسجد جامع نو نیز گفته می‌شود، گنبدی عظیم، خمیده و ترکدار دارد. ایوان امیر چخماق بسیار زیبا بوده و دو شبستان زمستانی و تابستانی دارد. بخش دیگر مجموعه حمام میر چخماق است، کف حمام پوشیده از مرمر و آب جاری در آن آبی بود که از تفت به یزد می‌رسیده است . کاروانسرای میرچخماق نیز صاحب 35 صفه بوده است که هر یک به ایوانی متصل می شد.
مجموعه میدان امیر چخماق
- آدرس مجموعه امیر چخماق: استان یزد، شهر یزد، میدان امیرچخماق
مسجد جامع یزد
مسجد جامع در قرن ششم هجری قمری و به دستور گرشاسب از آل کاکویه، که به دست سلجوقیان منقرض شد، ساخته شده بود و بنای اصلی مسجد کنونی از آثار سید رکن الدین محمد قاضی و مربوط به دوران حکومت آل مظفر در قرن هشتم و نهم هجری قمری است. ساخت پایه‌های مسجد نیز به دوران ساسانیان باز می‌گردد. اصیل ترین بخشهای هنر معماری بی نظیر ایرانی در گچ کاری، شبستان، صحن، گنبد، کاشی کاری و مناره های برافراشته آن به چشم می خورد.کاشی های نفیس با شاهکارهای خوشنویسی از دیگر جاذبه های چشمگیر این مسجد هستند. مسجد جامع زیبای یزد در سال 1313 ثبت ملی شده است.
مسجد جامع کبیر یزد
- آدرس مسجد جامع یزد: استان یزد، شهر یزد، خیابان امام خمینی، خیابان مسجد جامع
باغ دولت آباد
محمد تقی خان بافقی که بزرگ خان‌های شهر تاریخی یزد در دوران زندیه بوده است دستور ساخت باغ دولت آباد را صادر کرده است. این باغ در دوره زندیه و قاجاریه در شمار زیباترین باغ های ایران بوده است که بعدها رو به ویرانی نهاده است اما بخش بزرگی از آن توسط سازمان میراث فرهنگی یزد مرمت شده است. در باغ دولت آباد مشکل کم‌آبی به وسیله حفر قنات حل شده است. در این باغ یک عمارت هشتی و بادگیر وجود دارد که جالب‌ترین قسمت‌های این باغ را تشکیل می‌دهند. وجود این دو بنا باعث تلفیق روح نواز جریان هوا و آب می‌شود و به هموای باغ صفا می‌بخشد.
باغ دولت آباد یزد
- آدرس باغ دولت آباد یزد: استان یزد، شهر یزد، بلوار نواب صفوی، خیابان شهید رجایی
مدرسه ضیائیه یا زندان اسکندر
ساخت مدرسه ضیائیه به دست مولانا ضیاء الدین در سال 631 شروع شد و در سال 705 به دست پسرانش به پایان رسید. تزیینات منحصر به فرد گنبد خشتی این بنا که در آن از تزئینات گچ بری و نقاشی با آبرنگ استفاده شده است نمایانگر معماری دوره مغول در ایران است. علت معروف بودن این بنا به زندان اسکندر باور عده‌ای از مردم است که معتقد بودند این محل در زمان اسکندر زندانی بوده که بازماندگان دولتی در آن به وسیله اسکندر زندانی شده و آنجا نگهداری می‌شدند تا اینکه بعدها در این محل توسط ضیاء الدین مدرسه‌ای بنا شد.
- آدرس: استان یزد، شهر یزد، محله تاریخی فهادان، کوچه رختشویخانه، کوچه حمام نو، مجاور بقعه دوازده امام
آب انبار شش بادگیر
شهر یزد به دلیل قرار داشتن در موقعیت جغرافیایی کویری و داشتن آب و هوای گرم، دارای آب انبارهای زیادی است. آب‌انبار نوعی مخزن سرپوشیده است که پایین‌تر از سطح زمین ساخته می‌شد تا آب مصرفی مردم از طریق قنات‌ها و رودخانه‌ها بدان جاری و برای استفاده مردم ذخیره شود. ین آب‌انبار هم مانند تمام آب انبارهای دیگر، خزینه، گنبد، پاشیر و بادگیر دارد. خزینه برای نگهداری آب در دل زمین، بادگیر برای خنک نگه داشتن آب در خزینه، گنبد روی خزینه برای تمیز نگه داشتن آب و پاشیر راهرویی بوده برای برداشتن آب. آب انبار شش بادگیری یزد به دلیل تعداد بادگیرهایش در جهان بی نظیر است و تنها آب انبار شش بادگیری جهان محسوب می‌شود.
آب انبار شش بادگیر یزد
- آدرس آب انبار شش بادگیر: استان یزد، شهر یزد، محله تپه یزد، کوچه شش بادگیر
آتشکده ورهرام
آتشکده ورهام یزد در سال 1313 به همت زرتشتیان یزد و پارسیان هندوستان ساخته شد اما معروفیت و اهمیت این آتشکده به دلیل بنای آن نیست بلکه قدمت آتش این آتشکدست که مقدس شمرده می‌شود. گفته می‌شود این آتش از حدود 1520 سال پیش روشن بوده است و تحت محافظت تا به حال خاموش نشده است. این آتش مقدس را ابتدا از آتشکده ناهید پارس به روستای هفتاددر در نزدیکی عقدا آوردند و از آنجا به ترک آباد در اردکان انتقال یافته و پس از سی سال نگهداری در غار اشگفت یزدان در سال 1325 شمسی آن را به یزد آورده اند. آتش مدت‌ها در محله موبدان یزد نگهداری شده تا اینکه به ساختمان جدید کنونی انتقال یافته است. آتش در مجمری برنزی فروزان است و شخصی به نام هیربد مسئول روشن نگه داشتن آن است. بازدید از این محل آداب خاصی دارد که به هنگام مراجعه باید رعایت کنید. پاکیزگی و داشتن کلاه و روسری سفید به ترتیب برای مردان و زنان از جمله این آداب هستند.
- آدرس آتشکده ورهرام: استان یزد، شهر یزد، خیابان آیت الله کاشانی
خانه لاری ها
خانه لاری‌ها در سال ۱۲۸۶ قمری به دست حاج محمد ابراهیم لاری ساخته شده است. حاج محمد لاری که از افراد سرشناس زمان قاجار بود بیش از 270 سال پیش از فارس به یزد آمد. خانه لاری‌ها تا پایان دوره حکومت رضاشاه همچنان یک خانه اعیان‌نشین بود. اما بعدها متروکه ماند و بعد از آن توسط میراث فرهنگی یزد خریداری و مرمت شد. این خانه از بخشهای مختلفی تشکیل شده است که هرکدام مناسب یک فصل از سال است و معماری بی نظیر زمان قاجار را به رخ می‌کشد. خانه لاری‌ها اکنون موزه اسناد و مدارک است. این خانه در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌است.
خانه لاری ها
- آدرس خانه لاری‌ها: استان یزد، شهر یزد، خیابان امام خمینی، محله فهادان، مجاور عمارت کلاه فرنگی
برج و باروی قدیم شهر
برج و باروی شهر یزد که قدمت آن به دوران دیلمیان - اتابکان بازمی‌گردد در واقع حصاری ست جان ساکنان را از هجوم غارتگران حفظ می‌کرده است. در قدیم تعداد این برج‌ها به 90 عدد می‌رسیده است و روی هر برج حدود 20 مرد نگهبانی می‌داده اند. امروزه از آن تعداد چیز زیادی باقی نمانده است. برج ارجنان و برج پاگنده و برج خواجه نعمت از معدود برج‌های برجای مانده هستند. برج و باروهای یزد نیز در سال 1352 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیدند.
برج و باروی قدیم شهر یزد
- آدرس برج و باروی قدیم شهر: یزد، میدان بعثت، خیابان سید گلسرخ، برج و باروی یزد
ساباط های یزد
ساباط‌های یزد همانت کوچه پس کوچه های سرپوشیده هستند که ساباط، راهرو یا دالان نامیده می شوند وعلت ساخت آنها این است که عابران می توانند در تابستان از گرمای هوا به سایه این دالان ها پناه ببرند.
- آدرس ساباط های یزد: استان یزد، شهر یزد، بلوار امامزاده جعفر
کاروانسرای زین‌الدین
کاروانسرای زین الدین که قدمتی بیش از ۴۰۰ سال دارد در مهریز، شهرستانی در استان یزد، قرار دارد. این کاروانسرا یکی از دیدنی ترین جاذبه هایی است که در این شهرستان می توانید از آن دیدن کنید. کاروانسرای زین الدین در یزد به مناسبت دیدار شاه عباس با زین الدین گنجعلی خان، حاکم استان کرمان در قرن ۱۰ قمری به دست محمد سلطان یزدی ساخته شد. محمد یزذی که از بهترین معماران زمان خود بود، لین کاروانسرا را به زیباترین صورت ممکن و به شکل دایره‌ای بنا کرد. کاروانسرای زین الدین از شاهکارهای معماری دوره صفویه و تنها بنای مدور ایرانی در مسیر جاده ابریشم می‌باشد.
کاروانسرای زین الدین
- آدرس کاروانسرای زین الدین یزد: کیلومتر 60 جاده یزد به کرمان، کاروانسرای زین الدین
یخچال خشتی میبد
یخچال طبیعی میبد یکی از بناهای قدیمی شهرستان میبد می‌باشد که در روزگاری که یخچال به صورت امروزی وجود نداشت کاربرد بسیاری برای مردم شهرها داشت. در این یخچال‌ها که علم گذشتگان را به ما یادآوری می‌کند، مقداری از آب را در زمستان از مخزن نگهداری آب به مخزن کوچک و کم‌عمقی وارد می‌کردند تاآب یخ بزند و سپس به این یخ مجدادا آب اضافه می‌کردند تا عمق یخ عمیق و عمیق‌تر شود. سپس این یخ‌های حجیم را می‌شکستند و به مخزن یخ در زیر گنبد یخچال منتقل می‌کردند تا در تابستان مردم و کاروانیان بتوانند از آن استفاده کنند. این یخچال از خشت و گل ساخته شده و دارای چهار قسمت می باشد که عبارتند از دیواره های سایه انداز، حوض یخ بند، مخزن یخچال و گنبد.
- آدرس یخچال خشتی میبد یزد: استان یزد، میبد، بلوار قاضی، روبروی کاروانسرای شاه عباسی و چاپارخانه
موزه آیینه و روشنایی یزد
یکی از زیباترین و جذاب‌ترین موزه‌های یزد، «موزه قصر آیینه و روشنایی» است که مالک آن آقای صراف‌زاده از اعیان شهر یزد در دوران پهلوی بوده است. اموال این مرد بزرگ که به نیک و جوانمرد بودن در بین مردم معروف بود پس از انقلاب مصادره و به بنیاد مستضعفان واگذار شد. در سال 1377 این عمارت که به صورت یک کوشک در میان باغی زیبا بود، به موزه تبدیل شد. مجموعه ای از دست نوشته های قدیمی، کتاب، سکه، تمبر، اسلحه و چندین شیء برنزی ازجمله مورادی هستند که می‌توانید در این موزه مشاهده کنید.
- آدرس موزه آیینه یزد: یزد، خیابان آیت الله كاشانی، روبروی پارک هفتم تیر، موزه قصر آیینه
موزه آب در خانه کلاهدوزها
چیزی که خانه کلاهدوزها را از سایر خانه‌های مشابه‌اش در یزد متفاوت ساخته است وجود یک رشته کاریز صد ساله است به نام زارچ است که از میان این خانه عبور می‌کند. در این خانه پنج طبقه می توانید از لوازم مختلف حفر قنوات، ابزار و ادوات اندازه‌گیری حجم آب، وسایل تأمین روشنایی در قنات، اسناد و مدارک خرید و فروش آب و وقف‌نامه‌های قدیمی، کتابچه میرابها و اسناد توزیع آب، ظروف نگهداری و حمل آب و بسیاری لوازم و اشیاء ارزشمند دیگر دیدن کنید. خانه کلاهدوز در زمینی به مساحت 720 مترمربع و به دستور مرحوم حاج سیدعلی اکبر کلاهدوز که یکی از بازرگانان عصر قاجاریه بود، ساخته شده است.
موزه آب یزد
- آدرس موزه آب یزد: استان یزد، شهر یزد، میدان امیرچخماق، خیابان قیام، چهار راه شهدا، موزه آب یزد
دخمه زرتشتیان (برج خاموشان)
دخمه زرتشتیان یا برج سکوت محلی ست که زرتشیان مرده‌های خود را در آنجا قرار می‌دادند تا توسط لاشخورها، کرکس‌ها و سایر پرندگان خورده شوند و بدون آلوده کردن عناصر طبیعی به طبیعت بازگردند. این دخمه‌ها معمولا در ارتفاع بلندی روی یک کوه قرار داشتند. دخمه زرتشتیان در حوالی یزد یک سطح به شکل دایره ست که روی آن خط کشی‌هایی برای جریان یافتن خون و بازیافت محل وجود دارد. یک اتاقک در بالا و کنار دخمه مخصوص شستن مرده و انجام مراسم فوت می‌باشد. همچنین چون این دخمه‌ها تا حد امکان دور از مناطق شهری و روستایی ساخته می‌شدند اتاقک‌هایی در پایین دخمه جهت استراحت فامیل شخص متوفی که از راه دور برای انجام مراسم آمده بودند تعبیه شده است.
دخمه زرتشتیان
- آدرس برج خاموشان: استان یزد، ۱۵ کیلومتری شهر یزد، حوالی منطقه صفاییه
میدان وقت الساعت
در زمان‌های قدیم در شهرها برای اطلاع مردم از زمان، ساعت‌های بزرگ را در میدان‌ها در معرض دید عموم نصب می‌کردند. بنای اصلی میدان وقت الساعت در سال ۷۲۵ هجری ساخته شده و از این حیث، قدیمی‌ترین ساعت شهریِ جهان است. احداث میدان وقت الساعت یزد، در آن روزگار که هنوز ساعت اختراع نشده بود، نشان دهنده هوش، فراست و ابتکار سازنده آن است که با وسایل ابتدایی دستگاهی ساخته است که از هر لحاظ در مقایسه با ساعت‌های امروز که با بهره گیری از آخرین پدیده‌های علمی و صنعتی ساخته می‌شوند، دست کمی نداشته‌است.
- آدرس میدان ساعت: استان یزد، شهر یزد، خیابان امام خمینی
سوالات متداول
چرا یزد در یونسکو به ثبت رسیده است؟
شهر یزد اولین شهر خشتی جهان می‌باشد. این شهر به علت مکان‌های تاریخی متعددی که درون خود جای داده است در سال 1396 در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است.
بهترین زمان بازدید از شهر یزد چه فصلی است؟
بهترین زمان سفر به یزد از نظر آب و هوا، از اوایل اسفند تا اوایل اردیبهشت است که هوایی کاملا معتدل دارد و میانگین دما تقریبا ۱۶ درجه سانتی‌گراد است.
ساعات بازدید از اماکن دیدنی یزد چه زمانی ست؟
ساعات بازدید از مکان های دیدنی یزد صبح تا حوالی غروب آفتاب است. برای مثال در زمستان و پاییز تقریبا از ساعت 8 الی 17 و در بهار و تابستان از 8 الی 20.
