بدون شک مهم‌ترین نگرانی اغلب کسانی که قصد سفر خارجی دارند، نرخ ارز و تغییرات لحظه‌ای آن است. افزایش قیمت ارز و به دنبال آن افزایش هزینه‌های سفر به کشور‌های دیگر اصلی‌ترین مانع سفر برای بسیاری از افراد به شمار می‌آيد. یکی از راه‌هایی که برای کاهش هزینه‌های سفر خارجی مطرح می‌شود، استفاده از ارز مسافرتی است. اگر شما هم درباره نحوه گرفتن ارز مسافرتی، شرایط و قوانین آن یا قیمت ارز مسافرتی ۱۴۰۳ اطلاع کافی ندارید، تا انتهای این مقاله همراه باشید.

ارز مسافرتی چیست؟

قبل از اینکه به نحوه گرفتن ارز مسافرتی بپردازیم، بد نیست ابتدا درباره ارز مسافرتی بیشتر بدانیم. ارز مسافرتی کمک هزینه‌ای است که در هر سال یک‌بار (هر 365 روز؛ یک‌بار) به کسانی که قصد سفر خارجی دارند تعلق می‌گیرد.

ارز مسافرتی نوعی ارز دولتی به شمار می‌آيد و بر اساس مصوبه بانک مرکزی ارز مسافرتی نسبت به ارز بازار آزاد قیمت کمتری دارد؛ از این رو باعث کاهش چشمگیر هزینه‌های سفر می‌شود. برای دریافت ارز مسافرتی باید از طریق سامانه خرید آنلاین ارز مسافرتی اقدام کنید یا برای دریافت حواله ارزی به بانک‌های معینی مراجعه کنید.

تصویری از دلار

سهمیه ارز مسافرتی در سال 1403 برای هر نفر

در سال‌های قبل برای کسانی که قصد سفر به یک کشور خارجی را داشتند مبلغ ۲۲۰۰ یورو ارز مسافرتی در نظر گرفته می‌شد و کشور مقصد، نحوه سفر به آن کشور یا هدف از رفتن به کشور مقصد در تعیین مقدار ارز مسافرتی اهمیتی نداشت.

در سال‌های اخیر با توجه به نوسانات شدید در قیمت ارز و لزوم بهبود بخشیدن به وضعیت خرید و فروش ارز مسافرتی، سقف فروش ارز کاهش پیدا کرد. در حال حاضر میزان ارز مسافرتی به شرح زیر است:

• ارز مسافرتی در سفر هوایی به کشورهای نیازمند دریافت ویزا: ۱۰۰۰ یورو (یا معادل دلاری آن)
• ارز مسافرتی در سفر هوایی به کشورهای بدون نیاز به دریافت ویزا: ۳۰۰ یورو (یا معادل دلاری آن)
• ارز مسافرتی در سفر زمینی، ریلی و دریایی: ۳۰۰ یورو (یا معادل دلاری آن)

میزان ارز مسافرتی حجاج در سال 1403

برای زائرانی که قصد سفر به عربستان و شرکت در مراسم حج را دارند، بودجه‌ای تحت‌عنوان ارز مسافرتی حجاج در نظر گرفته می‌شود که در قالب ارز مسافرتی به هر یک از حجاج تعلق می‌گیرد. سقف این ارز به شرایط ایران و خدمات کشور عربستان در هر سال بستگی دارد و بدون محدودیت سنی در اختیار همه مسافران متقاضی قرار می‌گیرد.

براساس آخرین اعلام بانک مرکزی، نرخ ارز مسافرتی حجاج  ۱۴۰۳ برابر با ۵۰۰ دلار تعیین شده است. زائرانی که قصد دریافت ارز مسافرتی حجاج برای سفر به عربستان را دارند، باید قبل از مراجعه به شعب بانک ملی در سامانه حج و زیارت (سامانه سماح) ثبت‌نام کنند و مدارک خود را به سفارت مربوطه تحویل دهند.

توجه داشته باشید که در حال حاضر بانک ملی تنها بانک عامل صدور ارز مسافرتی حجاج در کشور است.

ارز مسافرتی برای سفر به کربلا در سال 1403 چقدر است؟

افرادی که قصد سفر به کربلا را دارند از سهمیه ارز مسافرتی برخوردار می‌شوند. البته همانند حجاج، مسافران باید در سامانه سماح ثبت‌نام کرده باشند. با توجه به اینکه سفر به کشور عراق نیاز به دریافت ویزا ندارد، میزان ارز مسافرتی برای سفر به کربلا ۳۰۰ یورو خواهد بود.

قیمت ارز مسافرتی چقدر است؟

نرخ ارز مسافرتی ثابت نیست و مانند نرخ ارز بازار آزاد روزانه در حال تغییر است؛ ازاین‌رو بانک مرکزی ایران سهمیه ارز دولتی مسافران را هر روز بین ساعت ۹:۳۰ صبح تا ۱۲:۳۰ ظهر به شعب بانک‌ها اعلام می‌کند. مسافران می‌توانند به‌روزترین نرخ ارز را در وبگاه صرافی ملی ایران به نشانی mex.co.ir ببینند و برای دریافت آن بعد از ساعت ۹:۳۰ صبح درخواست حواله ارز مسافرتی را اینترنتی یا از طریق بانک‌های عامل ثبت کنند.

استعلام و دریافت این سهمیه از طریق مراجعه به شعب ارزی منتخب نیز امکان‌پذیر است. مسافران باید دست‌کم ۷ روز قبل از سفر نسبت به ثبت درخواست در شعب بانک‌های عامل و پرداخت مبلغ ریالی معادل اقدام کنند تا امکان دریافت این کمک‌هزینه را داشته باشند.

تصویری از ریال ایران

قوانین و شرایط دریافت ارز مسافرتی

طبق مصوبه بانک مرکزی این کمک‌هزینه به همه مسافران اعم از زن، مرد، سالمند و کودک (بالای ۱۲ سال) عازم کشورهای خارجی تعلق می‌گیرد. این ارز فقط به مسافران عادی تعلق می‌گیرد و افرادی که گذرنامه خدماتی و سیاسی دارند یا دو تابعیتی هستند امکان دریافت آن را ندارند.

مهم‌ترین شرط دریافت این سهمیه قصد صددرصدی سفر به یک کشور خارجی و ارائه بلیط سفر است. حتی در سفرهای زمینی، ریلی و دریایی مسافران باید بلیط سفر خود را ارائه دهند.  این ارز فقط یک بار در سال (هر 365 روز؛ یک‌بار) به هر مسافر تعلق می‌گیرد و درخواست آن باید حداقل ۷ روز کاری قبل از تاریخ پرواز درج‌شده در بلیط تکمیل شود. 

مدارک لازم برای اخذ ارز مسافرتی

یکی از مهم‌ترین مواردی که باید درباره نحوه گرفتن ارز مسافرتی بدانید، آماده‌سازی مدارک لازم برای درخواست ارز است. هنگام مراجعه به بانک یا صرافی‌های مجاز برای دریافت حواله ارزی باید مدارک مورد نیاز را به صورت دقیق آماده کنید. این مدارک عبارت‌اند از:

• اصل شناسنامه و کپی آن
• اصل پاسپورت و تصویر آن
• اصل رسید واریزی عوارض خروج از کشور
• کد رهگیری موجود در بلیط هواپیما (بهتر است یک پرینت کامل از بلیط خود به همراه داشته باشید)
• اصل ویزای کشور مقصد
• فرم تکمیل‌شده درخواست ارز
• کارمزد بانک و مبلغ ریالی معادل ارز مورد نیاز
• شماره تماس و اطلاعات حساب بانکی معتبر

شناسنامه؛ اصلی‌ترین مدرک دریافت ارز مسافرتی

چگونگی و نحوه دریافت ارز مسافرتی

براساس قوانین و مصوبات سال ۱۴۰۳، در نحوه گرفتن ارز مسافرتی تغییراتی به وجود آمده است و مسافران برای گرفتن ارز می‌توانند به صورت حضوری و آنلاین از طریق شعب بانک‌های سامان، ملی و ملت اقدام کنند. در ادامه هر دو روش حضوری و آنلاین را بررسی خواهیم کرد:

دریافت ارز مسافرتی از بانک ملی به دو روش حضوری و آنلاین امکان‌پذیر است:

روش حضوری دریافت ارز مسافرتی از بانک ملی

با مراجعه به شعب ارزی بانک ملی با همراه داشتن مدارک ذکرشده می‌توانید حواله ارزی خود را دریافت کنید. شما می‌توانید ارز مربوطه را در گیشه بانک ملی ایران مستقر در فرودگاه مبدأ (بعد از گیت خروجی) به صورت نقدی دریافت کنید. 

روش آنلاین دریافت ارز مسافرتی از بانک ملی

این روش از روش حضوری بسیار ساده‌تر است و در هر زمان و مکانی می‌توانید نسبت به دریافت حواله ارزی اقدام کنید. مراحل این فرایند به شرح پایین است:

۱- نصب اپلیکیشن «بله»

۲- انتخاب گزینه «بانک من»

۳- انتخاب گزینه «ارز مسافرتی»

۴- تکمیل مشخصات

۵- پرداخت معادل ریالی وجه ارز مسافرتی از طریق درگاه اینترنتی

۶- دریافت و ذخیره رسید تراکنش از طریق گزینه «رسید» یا بخش «مشاهده جزئیات رسید» در قسمت «ارز مسافرتی»

۷- دریافت ارز از طریق دستگاه BTM در فرودگاه با وارد کردن شناسه فروش و کد ملی مسافر

تصویری از نرم افزار بله

دریافت ارز مسافرتی از بانک ملت

مراحل دریافت ارز مسافرتی از بانک ملت صرفاً حضوری است. اگر این بانک را برای ارز دولتی انتخاب کرده‌اید، موارد پایین را انجام دهید:

• گام اول: مراجعه به بانک ملت به همراه مدارک لازم
• گام دوم: دریافت ارز در فرودگاه امام خمینی به دو روش پایین:

۱- قسمت خدمات ویژه فرودگاه در سالن ترانزیت (با ارائه گذرنامه و رسید حواله)

۲- پایانه‌های خودپرداز ارزی مستقر در محل فرودگاه در سالن ترانزیت و ترمینال‌های سلام، VIP و CIP شهر فرودگاهی.

تصویری از بانک ملت؛ یکی از بانک‌های مخصوص دریافت ارز مسافرتی

دریافت ارز مسافرتی از بانک سامان

دریافت ارز مسافرتی از بانک سامان صرفاً با مراجعه حضوری انجام می‌شود. تمامی شعب این بانک امکان ثبت‌نام برای دریافت ارز مسافرتی را دارند. تحویل ارز نیز در باجه‌های مستقر در فرودگاه بین‌المللی انجام می‌شود.

نحوه دریافت ارز دولتی با کارت ملی

اگر احساس می‌کنید سهمیه درنظرگرفته‌شده برای ارز مسافرتی برای مخارج سفر شما کفایت نمی‌کند، می‌توانید به جای خرید ارز آزاد از خرید ارز دولتی با کارت ملی استفاده کنید. در این روش هر فرد ایرانی که برای مسافرت، تحصیل یا درمان نیاز به ارز داشته باشد می‌تواند در هر سال یک‌بار (هر 365 روز، یک‌بار) با کارت ملی خود ۲هزار یورو ارز دولتی دریافت کند. قیمت این ارز از ارز مسافرتی بیشتر ولی از قیمت ارز در بازار آزاد کمتر است.

توجه داشته باشید که شما در هر سال می‌توانید یکی از این دو گزینه را انتخاب کنید؛ یعنی یا ۱۰۰۰ یورو ارز مسافرتی با کمترین هزینه ممکن را بخرید یا ۲هزار یورو ارز دولتی با کارت ملی با هزینه‌ای بیشتر از ارز مسافرتی ولی کمتر از بازار آزاد.

در حال حاضر بنابر اعلام بانک مرکزی برای دریافت ارز دولتی با کارت ملی باید به شعب ارزی و منتخب پنج بانک ملی، تجارت، صادرات، سپه و ملت مراجعه کنید. شما می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت هریک از این بانک‌ها شرایط خرید این ارز به صورت حضوری و آنلاین را مشاهده کنید. فراموش نکنید شرط اصلی برای دریافت این ارز افتتاح حساب ارزی به صورت حضوری یا آنلاین است.

از چه فرودگاه هایی می توان ارز مسافرتی را دریافت کرد؟

فقط چند فرودگاه در کشور شامل فرودگاه امام خمینی، فرودگاه اصفهان، فرودگاه شیراز، فرودگاه تبریز، فرودگاه ارومیه و فرودگاه ‌اهواز حواله ارزی دریافت می‌کنند و مبلغ ارزی مورد نظر را در اختیار مسافران می‌گذارند؛ بنابراین انتخاب شهر و فرودگاه مبدأ بسیار مهم است. برای دریافت این ارز حضور شخص متقاضی و ارائه مدارک شناسایی الزامی خواهد بود.

تصویری از فرودگاه امام خمینی

اختلاف قیمت ارز دولتی و ارز آزاد

قیمت ارز که معمولاً درباره نوسانات آن صحبت‌های بسیاری می‌شویم به دو صورت آزاد و دولتی اعلام می‌شود. نرخ آزاد رایج‌ترین نوع ارز در بازار است و مبادلات مالی در بازار بر مبنای این ارز انجام می‌شود. اگر شما به صرافی‌ها بروید و قصد خرید یا فروش ارز داشته باشید، مبادله ارزی شما بر اساس این نرخ محاسبه می‌شود. قیمت این ارز براساس شرایط اقتصادی و سیاسی جامعه و سیاست‌های بانک مرکزی در نوسان است.

از سوی دیگر دولت برای کنترل بازار ارز، تسهیل برخی معاملات و رفاه حال مردم نوعی ارز با عنوان ارز دولتی یا ارز مبادله‌ای در نظر گرفته است که برای برخی موارد از جمله واردات برخی اقلام، تحصیل دانشجویان در خارج از کشور و البته سفر خارجی کاربرد دارد و قیمت آن از ارز آزاد به مراتب پایین‌تر است.

ارز مسافرتی نیز گونه‌ای از این ارز دولتی یا مبادله‌ای به شمار می‌آيد که قیمت آن از ارز آزاد کمتر است. با توجه به اینکه نرخ‌ها معمولاً ثابت نیستند و در نوسان هستند، اگر می‌خواهید اختلاف قیمت این دو ارز را بدانید، می‌توانید نرخ اعلام‌شده از سوی بانک مرکزی در هر روز را با نرخ لحظه‌ای ارز آزاد در صرافی‌های آنلاین مقایسه کنید.

مزایای اخذ ارز مسافرتی چیست؟

مهم‌ترین مزیتی که دریافت ارز مسافرتی دارد صرفه‌جویی در هزینه‌های سفر است. این ارز نوعی «کمک هزینه» به شمار می‌آید و به دلیل اختلاف قیمتی که با ارز آزاد دارد می‌تواند نقش مهمی در کاهش هزینه‌های سفر داشته باشد.

نکات مهم در ارتباط با ارز مسافرتی

نکات مهمی که قبل از دریافت ارز مسافرتی باید بدانید عبارت‌اند از:

• با توجه به نوسانات قیمت ارز، مبلغ قابل پرداخت برای ارز مسافرتی بر اساس قیمت همان روز در نظر گرفته می‌شود؛ بنابراین اگر به فاصله چند روز با قیمت‌های متفاوتی روبه‌رو شدید، این مسئله کاملاً طبیعی است. 
• برای خرید ارز مسافرتی برای سفرهای زیارتی مانند حج یا عتبات عالیات حتماً باید نام شما در پرتال سازمان حج و زیارت (سماح) ثبت شده باشد.
• هر یک از مسافران شخصاً باید برای دریافت ارز مسافرتی مراجعه کنند.
• در صورت تعویض گذرنامه برای دریافت ارز مسافرتی، باید گذرنامه قبلی را نیز ارائه کنید.
• بدون حواله، ارز مسافرتی به شما تعلق نمی‌گیرد؛ اما در صورت فراموش کردن حواله می‌توانید پول خود را از شعبه پس بگیرید.

سفر خارجی ارزان‌تر با دریافت ارز مسافرتی

اگرچه شاید فکر کنید نحوه گرفتن ارز مسافرتی کمی پیچیده است یا تفاوت قیمت ارز مسافرتی و آزاد چندان زیاد نیست، اما با توجه به افزایش سرسام‌آور هزینه‌های سفر خارجی همین مقدار اندک می‌تواند تفاوت چشمگیری در مخارج نهایی سفر شما ایجاد کند.

دریافت ارز مسافرتی می‌تواند کمی خیال شما را بابت هزینه‌های سفر راحت کند؛ بنابراین توصیه ما به شما این است که با در نظر گرفتن نکات و شرایطی که در این مقاله به آن‌ها اشاره شد نسبت به دریافت این ارز اقدام کنید.

سؤالات متداول:

۱- ارز مسافرتی چیست؟

ارز مسافرتی کمک هزینه‌ای است که در هر سال یک‌بار به کسانی که قصد سفر خارجی دارند تعلق می‌گیرد. ارز مسافرتی نوعی ارز دولتی به شمار می‌آيد، بر اساس مصوبه بانک مرکزی ارز مسافرتی نسبت به ارز بازار آزاد قیمت کمتری دارد و باعث کاهش چشمگیر هزینه‌های سفر می‌شود.

۲- هر نفر چند بار در سال می‌تواند ارز مسافرتی درخواست دهد؟

توجه داشته باشید هر 365 روز یک‌بار می‌توانید ارز مسافرتی دریافت کنید؛ بنابراین اگر شما اسفندماه سال ۱۴۰۳ ارز مسافرتی گرفته‌اید، تا اسفندماه سال 1403 مجاز به اخذ ارز نخواهید بود.