در قاره آفریقا، جایی که به تنوع زیستی شگفتانگیز، جنگلهای بکر و پرباران استوایی، فرهنگ بومی منحصربهفرد و عجایب طبیعی شهرت دارد، بلندترین آتشفشان نیمکره شرقی جهان قرار گرفته است. کلیمانجارو یکی از کوههای آتشفشانی زیبا و شگفتانگیز جهان به شمار میرود که با قلههای برفی سپیدپوش و دامنههای سرسبز و حاصلخیز به یکی از مقاصد رویایی گردشگران و کوهنوردان تبدیل شده است. اگر میخواهید با یکی از زیباترین قلههای جهان و شگفتیهای طبیعی آن آشنا شوید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
کلیمانجارو کجاست؟ بلندترین کوه آفریقا
اگر شما هم نام کلیمانجارو را شنیدهاید، اما نمیدانید کجاست، باید بگوییم این کوه در شرق قاره آفریقا، در مرز کشور تانزانیا و کنیا قرار دارد و از لحاظ تقسیمات جغرافیایی در شمال شرق کشور تانزانیا واقع شده است. تانزانیا یکی از کشورهای قاره آفریقا با طبیعتی بکر و خیرهکننده محسوب میشود؛ به گونهای که در آنِ واحد، بلندترین کوه قاره آفریقا یعنی کلیمانجارو و همچنین پستترین نقطه قاره آفریقا یعنی نقاط عمقی دریاچه تانگانیکا را در خود جای داده است.
کلیمانجارو که آن را بهعنوان بام آفریقا میشناسند، در فهرست «قلل هفتگانه جهان» قرار دارد. این کوه آتشفشانی، یکی از مهمترین جاذبههای طبیعی کشور تانزانیا و کل قاره آفریقا محسوب میشود که از دیرباز در فرهنگ مردم منطقه حضوری پررنگ داشته و افسانههای بسیاری درباره آن نقل شده است. نام این کوه حتی به آثار نویسنده مشهور آمریکایی، ارنست همینگوی نیز راه یافت و او کتابی داستانی به نام «برفهای کلیمانجارو» را در سال ۱۹۳۶ منتشر کرد.
بهعلاوه، ویژگیهای زمینشناسی خاص این کوه و اقلیم منحصربهفرد آن، توجه محققان و زمینشناسان را جلب کرده و محققان مختلفی به تحقیق و پژوهش بر روی این کوه میپردازند. در ادامه، به جزئیات بیشتر و شگفتانگیزتر درباره بلندترین کوه آفریقا خواهیم پرداخت.
موقعیت جغرافیایی کلیمانجارو روی نقشه گوگل
ارتفاع قله کلیمانجارو چقدر است؟
قله کلیمانجارو، از سطح دریا ۵۸۹۵ متر و از سطح دامنه خود، ۴۹۰۰ متر ارتفاع دارد. این کوه در فهرست هفت قله آتشفشانی مرتفع نیز قرار دارد و یکی از کوه های آتشفشانی بلند جهان محسوب میشود. نکته جالب دیگر درباره کلیمانجارو این است که این کوه، بلندترین کوه تک رشتهای جهان است؛ به این معنا که کلیمانجارو در یک رشتهکوه واقع نشده و در پیرامون آن، هیچ کوه دیگری به چشم نمیخورد.
کلیمانجارو از نظر زمین شناسی
اگر بخواهیم درباره کلیمانجارو بیشتر بدانیم حتماً باید به ویژگیهای زمینشناسی این کوه آتشفشانی و وضعیت طبیعی آن اشاره کنیم. کوه کلیمانجارو از نظر زمینشناسی، یک استراتوولکان یا آتشفشان چینهای است. این دسته از کوههای آتشفشانی، کوههایی مرتفع و مخروطیشکل هستند که از سفت و سخت شدن مواد حاصل از فوران آتشفشان مانند گدازه، خاکستر آتشفشانی و سنگهای آذرین شکل گرفتهاند. این کوهها به دلیل شیب تند و فورانهای انفجاری شهرت دارند و کوه دماوند در کشور خودمان نیز نمونهای از این آتشفشانها به شمار میرود.
کوه کلیمانجارو دارای سه مخروط آتشفشانی اصلی است که آنها را کیبو، ماونزی و شیرا مینامند. کیبو به عنوان قله اصلی کلیمانجارو شناخته میشود و بلندترین نقطه کیبو نیز قله اوهورو (در ارتفاع ۵۸۹۸ متری) است که درواقع مرتفعترین نقطه کوه کلیمانجارو به شمار میرود. از بین این سه مخروط آتشفشانی، مخروطهای ماونزی و شیرا، فعالیت آتشفشانی ندارند و خاموش محسوب میشوند؛ اما مخروط کیبو، خفته است و میتواند در آینده فوران کند.
قدیمیترین فوران آتشفشان کلیمانجارو به ۲.۵ میلیون سال پیش برمیگردد که طی آن، مخروط شیرا فوران کرده است. مخروط کیبو جوانترین مخروط این کوه به شمار میرود که آخرین فوران آن بین ۱۵۰ هزار تا ۲۰۰ هزار سال پیش اتفاق افتاده است.
یکی از ویژگیهای طبیعی جالبتوجه کلیمانجارو، وجود یخچالهای طبیعی در مخروط کیبو است که همیشه مملو از برف و سپیدپوش دیده میشود. علت اهمیت این یخچالها از این جهت است که وجود یخچالهای طبیعی در سرزمینی که نزدیک به خط استوا قرار دارد، دور از انتظار است. دلیل دیگری که باعث توجه محققان به کلیمانجارو شده، آب شدن یخچالهای کلیمانجارو است.
در اواخر دهه ۱۸۸۰، قله کیبو کاملاً با یخ پوشانده شده بود و یخها ۲۰ کیلومتر مربع از این قله را پوشانده بودند. تا سال ۱۹۵۳ یک عقبنشینی چشمگیر در یخچالهای این قله اتفاق افتاد که ناشی از تغییر شدید و ناگهانی اقلیم بود. روند عقبنشینی و ذوب شدن یخچالهای کلیمانجارو ادامه پیدا کرد و در سال ۲۰۱۱، بیش از ۸۰ درصد یخچالهای طبیعی این کوه از بین رفته بود. به نظر میرسد ظرف ۲۰ سال آینده، همه یخهای موجود در قله کیبو ذوب خواهند شد.
اتحادیه علوم زمینشناختی در سال ۲۰۲۲، آتشفشان کلیمانجارو را در فهرست «۱۰۰ میراث زمینشناختی» جهان قرار داد.
اولین صعود به کلیمانجارو
اولین صعود به قله کلیمانجارو در سال ۱۸۸۹ اتفاق افتاد و هانس مایر، جغرافیدان آلمانی و لودویگ پورتشلر، کوهنورد استرالیایی، نام خود را بهعنوان اولین فاتحان این قله ثبت کردند. از آن پس، این قله به یکی از قلههای محبوب کوهنوردان و طبیعتگردان شد و صعودهای بسیاری به آن صورت گرفته است.
عکسی از صعود به کلیمانجارو
آب و هوای قله کلیمانجارو
اقلیم و آب و هوای کلیمانجارو نیز یکی از ویژگیهای خاص آن به شمار میرود و یکی از دلایلی است که صعود به کلیمانجارو را جذاب میسازد. تنوع اقلیمی و آب و هوایی که کوهنوردان از ابتدای سفر تا رسیدن به قله تجربه میکنند، به گونهای است که برخی معتقدند سفر از شهرهای کوهپایهای کلیمانجارو تا رسیدن به قله آن، به حدی تنوع اقلیمی دارد که انگار از استوا به قطب جنوب میروید!
شهر موشی که در کوهپایههای کلیمانجارو قرار گرفته است و دروازه صعود به این قله است، از سطح دریا ۹۰۰ متر ارتفاع دارد و در کمارتفاعترین و گرمترین منطقه آب و هوایی در منطقه کلیمانجارو واقع شده است. ماه ژانویه و فوریه، گرمترین ماههای این شهر، آوریل و می، مرطوبترین و ژوئن و جولای خنکترین ماهها هستند. شما میتوانید با خرید تور آفریقای جنوبی نوروز 1405، یکی از بهترین آب و هواهای این کشور را تجربه کنید.
درباره خود قله کلیمانجارو باید بگوییم که تغییرات دمایی فصلی در این کوه چندان چشمگیر نیست؛ بلکه تغییر دما در این کوه به ارتفاع و زمان بستگی دارد. در کوهپایههای کلیمانجارو دمای هوا بین ۲۱ تا ۲۷ درجه سانتیگراد است و از این نقطه به بعد، با حرکت به سمت قله، دمای هوا کاهش مییابد. در قله، در مخروط کیبو، دمای شبانه میتواند بین ۷- تا ۲۹- درجه سانتیگراد باشد. فراموش نکنید که باتوجه به مرتفع بودن کوه، این خودِ کوه است که آب و هوای خود را تعیین میکند و به همین دلیل باید انتظار هر تغییر دما و اتفاق ناگهانی را داشته باشید.
نکته دیگری که باید به خاطر داشته باشید، فصلهای بارانی کلیمانجارو هستند. در فاصله بین ماههای مارس و می، احتمال بارندگیهای شدید و طولانی وجود دارد و از این رو برای صعود و کوهنوردی زمان خوبی محسوب نمیشوند. ژوئن تا اکتبر، ماههای خشک سال به شمار میآيند و زمان خوبی برای سفر هم هستند.
مسیر رسیدن به کلیمانجارو
صعود به کوه کلیمانجارو و ایستادن بر بام آفریقا، یکی از محبوبترین کارهایی است که در سفر به قاره آفریقا میتوانید انجام دهید. تورهای مختلفی برای راهنمایی و هدایت گردشگران در مسیر کوهنوردی برگزار میشود و خدمات مختلفی از جمله راهنمایی و انتخاب مسیر، آشپزی برای کوهنوردان، حمل بار و... را ارائه میدهند.
صعود به کلیمانجارو تقریباً کار سادهای است و حتی افراد مبتدی و بدون سابقه کوهنوردی حرفهای نیز میتوانند از پس آن بر بیایند. در مسیر صعود به قله نیز کمپها و امکانات خوبی فراهم شده که میتواند راحتی کوهنوردان را تضمین کند. برای صعود به کلیمانجارو 6 مسیر در نظر گرفته شده است که عبارتند از:
- مسیر لموشو: مسیر لموشو مسیری است که درواقع نسخه بهبودیافته مسیر قدیمی شیرا به شمار میآيد. این مسیر از دروازه لوندوروسی در دامنههای غربی کلیمانجارو آغاز میشود و کوهنوردان پس از طی مسیری ۷ الی ۸ روزه به قله میرسند. این مسیر یکی از طولانیترین مسیرهای صعود به آتشفشان کلیمانجارو محسوب میشود؛ اما به دلیل اینکه از مسیرهای دیگر خلوتتر، آرامتر و خوشمنظرهتر است، علاقهمندان زیادی را به خود جذب میکند. امکانات رفاهی این مسیر مناسب است و در آن، هفت کمپ مختلف با تجهیزات مناسب وجود دارد.
- مسیر ماچامه: مسیر ماچامه، محبوبترین مسیر کوهنوردان و طبیعتگردان برای رسیدن به قله کلیمانجارو است و ۴۵ درصد افراد، این مسیر را برای رسیدن به قله انتخاب میکنند. به همین دلیل، این مسیر از سایر مسیرها شلوغتر بوده و این مسئله ممکن است بر کیفیت تجربه کوهنوردی شما اثر بگذارد. پیمودن مسیر ماچامه بین ۶ تا ۷ روز طول میکشد و کوهنوردی در این راه، از دروازه ماچامه در ارتفاع ۱۸۰۰ متری آغاز میشود.
در نظر داشته باشید که مسیر ماچامه علیرغم محبوبیت زیاد، مسیر سختی محسوب میشود و نسبت به مسیرهای دیگر، شیب تندی دارد. بنابراین بهتر است این مسیر را افراد حرفهای انتخاب کنند یا اینکه افراد مبتدی با تورها و راهنمایان ماهر همراه شوند.
- مسیر مارانگو: مسیر مارانگو، مسیر کلاسیک صعود به قله کلیمانجارو است و قدیمیترین و شناختهشدهترین مسیر به حساب میآيد. حداقل زمان لازم برای طی کردن این مسیر، ۵ روز است؛ اما بهتر است که زمان بیشتری را به صعود اختصاص دهید تا با محیط و اقلیم کوهستانی، بهتر خو بگیرید. مسیر مارانگو مسیر سختی به حساب نمیآید؛ اما به دلیل اینکه هم صعود به قله و هم بازگشت از همین مسیر انجام میشود، کمترین تنوع مناظر را دارد و مسیر بازگشت نیز شلوغ است. در فصلهای بارانی، انتخاب مسیر مارانگو توصیه میشود؛ چراکه در این مسیر، کلبههای کوهستانی تعبیه شده است و امکان کمپ کردن در هوای بارانی وجود ندارد.
- مسیر رونگای: این مسیر تنها مسیری است که از جبهه شمالی، شما را به قله کلیمانجارو میرساند و بسیار نزدیک به مرز کنیاست. مسیر رونگای، مسیر نسبتاً خلوتی به شمار میآید و پیمودن آن، ۶-۷ روز طول میکشد. سختی این مسیر نسبت به مسیرهای دیگر کمی کمتر است و برای افراد مبتدی گزینه خوبی محسوب میشود.
- مسیر آمبو: مسیر آمبو، مسیر مستقیم، کوتاه و البته پرشیبی است که سختترین و چالشبرانگیزترین مسیر برای کوهپیمایی در کلیمانجارو محسوب میشود. این مسیر را کوهنوردان حرفهای و کسانی که از سازگاری خود با اقلیم کوهستان مطمئن هستند پیش میگیرند و معمولاً طی ۶-۷ روز آن را طی میکنند.
- مدار شمالی: این مسیر برخلاف سایر مسیرها که به صورت یک خط راست و مستقیم از دامنه تا قله کشیده شدهاند، یک مسیر دایرهای شکل است که جدیدترین و جذابترین راه رسیدن به قله کلیمانجارو محسوب میشود. در ابتدا، مسیر شمالی با مسیر لموشو یکسان است و از سمت غرب به سمت قله میرود؛ اما به جای آنکه از جبهه جنوبی به قله نزدیک شود، قله را دور زده و از سمت شمال، خود را به قله میرساند. این مسیر کاملاً خلوت و بسیار خوشمنظره است. صعود از مسیر شمالی، ۹ روز به طول میانجامد و از همه مسیرهای دیگر طولانیتر است. البته دقیقاً به همین دلیل، سازگاری کوهنوردان با محیط کوهستان بهتر شکل میگیرد و میزان موفقیتشان در صعود نیز افزایش مییابد.
تصویری از قله کلیمانجارو
پوشش گیاهی کلیمانجارو
منطقه کلیمانجارو همانند سایر نقاط قاره آفریقا تنوع زیستی و پوشش گیاهی بینظیری دارد؛ با این تفاوت که در کلیمانجارو وجود قلههای پربرف و یخچالهای طبیعی نیز بر این تنوع افزوده است. تنوع اکولوژیکی و گیاهی، از دامنه کوه کلیمانجارو تا قله آن به شکل چشمگیری گسترده است و این امر را میتوان ناشی از موقعیت جغرافیایی خاص کوه کلیمانجارو دانست که هم از ویژگیهای مناطق کوهستانی و مرتفع برخوردار است و هم از ویژگیهای خاص مناطق استوایی.
به صورت کلی، پنج اقلیم مختلف را در فاصله دامنه کوه تا قله تعریف کردهاند که در مسیر صعود به قله نیز کاملاً قابل مشاهده است. این پنج اقلیم عبارتند از:
- ناحیه زراعی و بوتهزارها: این ناحیه در دامنه کوه و از ارتفاع ۸۰۰ متری تا ۱۸۰۰ متری گسترش یافته است و شامل زمینهای کشاورزی، مزارع، بوتهزارها و زمینهای کمشیب و سبز میشود. وقوع فعالیتهای آتشفشانی در گذشته و جاری شدن گدازههای آتشفشانی، این منطقه را به زمینهایی حاصلخیز برای کشاورزی تبدیل کرده است.
- جنگلهای بارانی: در ارتفاع ۱۸۰۰ تا ۲۸۰۰ متری میتوانید شاهد وجود جنگلهای انبوه پرباران باشید که سالانه بیش از ۱۸۰۰ میلیلیتر باران بر آنها میبارد! این جنگلها کاملاً انبوه و پردرخت و سرسبز بوده و در روز، گرم و بسیار مرطوب هستند. یکی از زیباترین مناظری که در طول صعود به قله کلیمانجارو میتوانید ببینید، صحنههای رویایی از این جنگلهای رویایی است که گاه غرق در مه و ابر شده و تصاویری چشمگیر را خلق میکنند. تقریباً بیشتر مسیرهای صعود به کلیمانجارو از این جنگلها عبور میکنند و کوهنوردان فرصت کافی برای بهره بردن از این زیباییهای طبیعی را خواهند داشت.
- زمینهای بایر و خلنگزارها: از ارتفاع ۲۸۰۰ تا ۴۰۰۰ متری، جنگلهای پرباران جای خود را به منطقه نیمهآلپی میدهند که درواقع زمینهایی هستند پوشیده از گیاهان تیغدار، گیاهان وحشی و خودرو، بوتههای علفی، خارها و... .
- دشتهای آلپی: دشتهای آلپی که پوشیده از صخرههای آتشفشانی هستند، در ارتفاع ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ متری قرار گرفتهاند. این زمینها به دلیل آنکه بارش کمی را تجربه میکنند، پوشش گیاهی محدودی دارند و برای زیست غالب گونههای گیاهی و جانوری نامناسب هستند.
- ناحیه قطبی: آخرین اقلیمی که در سفر پرماجرای خود به قله کلیمانجارو تجربه خواهید کرد، اقلیمی مشابه با قطب جنوب و شمال است. دیدن این منطقه پربرف، پوشیده از یخها و یخچالهای طبیعی، به قدری در آفریقا عجیب است که گویی در قطب جنوب، جنگل گرمسیری دیدهاید. این منطقه نیز به دلیل دمای بسیار کم و وجود همیشگی یخ و برف، پوشش گیاهی چندانی ندارد.
تصویری از پوشش گیاهی کلیمانجارو
هزینه صعود به قله کلیمانجارو چقدر است؟
هزینه صعود به قله کلیمانجارو برخلاف انتظار، هزینه کمی نیست. اگرچه شما قرار است صرفاً راه بروید، در کمپها یا کلبههای کوهستانی بخوابید و فعالیت تفریحی خاصی هم ندارید؛ اما تورهایی که در تانزانیا شما را تا قله همراهی میکنند، خدماتی همچون باربری، آشپزی، راهنمایی، اخذ مجوز کوهنوردی و... را نیز برعهده میگیرند و درنهایت هزینههای صعود به قله افزایش مییابد.
به صورت کلی، هزینه صعودتان به خدماتی که در تور دریافت میکنید و همچنین مسیری که برای صعود انتخاب کردهاید بستگی دارد. کمهزینهترین تور صعود به کلیمانجارو، از مسیرهایی مانند مارانگو یا ماچامه، با حداقلیترین تعداد روزها (که صعود را بسیار سخت میکند)، حداقل ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ دلار به ازای هر نفر است. با تغییر مسیر صعود، تعداد روزهایی که در مسیر هستید، استفاده از خدمات بیشتر و...، هزینه هم افزایش مییابد و میتواند به ۲۰۰۰ یا ۳۰۰۰ دلار به ازای هر نفر نیز برسد.
کلیمانجارو؛ نگین سپیدپوش طبیعت بر مدار استوا
کوه کلیمانجارو بهعنوان بلندترین کوه قاره آفریقا، یکی از زیباترین و خاصترین کوههای آتشفشانی جهان به شمار میرود که در کشور تانزانیا، در شرق قاره آفریقا قرار گرفته است. این قله ۵۸۹۸ متری که در مرتفعترین نقاط خود، گنج عظیمی از یخچالهای طبیعی را پنهان کرده است، سالانه هزاران گردشگر را به خود جذب میکند که برای صعود به این قله به آفریقا سفر میکنند. اگر شما هم قصد خرید تور آفریقا را دارید، دیدار با این قله محبوب را فراموش نکنید. برای اطلاع از قیمت تورهای قاره آفریقا به صفحه تو در نوار بالای سایت مراجعه کنید.
سوال متداول:
1. قله کلیمانجارو کجاست؟
کوه کلیمانجارو به عنوان بلندترین کوه قاره آفریقا یا بام آفریقا، در شرق این قاره، در کشور تانزانیا و نزدیک به مرز کنیا قرار گرفته است.
2. ارتفاع قله کلیمانجارو چقدر است؟
قله کلیمانجارو، از سطح دریا ۵۸۹۵ متر و از سطح دامنه خود، ۴۹۰۰ متر ارتفاع دارد.
3. صعود به قله کلیمانجارو چقدر طول میکشد؟
مسیر رسیدن به این قله، یکی از طولانیترین مسیرهای کوهنوردی محسوب میشود؛ اما بسیار زیبا، چشمنواز و آسان است. حتی کوهنوردان مبتدی هم میتوانند این راه را طی کنند. در طولانیترین حالت باید ۹ تا ۱۰ روز و در کوتاهترین حالت، ۶ تا ۷ روز را برای رسیدن به بام آفریقا در نظر بگیرید.
